27 Aralık 2015 Pazar

Münafiqlər Şeytana Bənzəyirlər.!!

Münafiqlər Şeytana Bənzəyirlər.

Şeytan insana: “Kafir ol!”– deyir. İnsan kafir olan kimi: “Mən səndən uzağam. Mən aləmlərin Rəbbi olan Allahdan qorxuram!”– deyir.

Haşr surəsi 16


İbn Cərir, Yəhya b. İbrahim əl-Mesû'dî kanalı ilə İbn Məsudun yuxarıdaki ayəylə əlaqədar olaraq belə dediyini rəvayət etmişdir:

Qoyun otlatmakta olan bir qadın var idi. Bu qadının dörd qardaşı da var idi. Qadın gecə bir rahibin monastırına gedib sığı
nırdı. Bir gecə rahib, o qadınla zina etdi. Qadın hamilə qaldı. Şeytan gəlib rahibə: "Qadını öldür, sonra basdır. Çünki sən, sözü təsdiqlənən və dinlənilən bir adamsan.(əgər bilsələr belə iş tutduğunu,o zaman rüsvay olarsan)" dedi.
Rahib, qadını öldürdü. Sonra basdırdı. Digər tərəfdən şeytan qadının qardaşlarının yuxusuna girib onlara belə dedi: "Manastırdaki rahib, bacınızla zina etdi. Onu hamilə buraxınca öldürdü və filan yerə basdırdı."
Sabah olduqda qardaşlarından biri
"Vallahi dünən gecə bir yuxu gördüm, amma bilmirəm, sizə danışım , yoxsa yox?" dedi.
Qardaşları da:
"Xeyr, xeyr danış." dedilər. O da danışdı. Digəri: "Vallahi mən də eyni yuxunu gördüm." dedi. Üçüncüsü də: "Vallahi mən də bu yuxu gördüm." dedi. Və ham birlikdə: "Vallahi bu işin içində bir iş var-." dedilər.
Qaçıb rahibin monastırına getdilər. Onu manastırdan aşağı endirdilər. O əsnada şeytan özlərindən əvvəl rahibə çatıb: "Mən səni bu bəlaya sürüdüm və bundan xilas edə biləcək olan da ancaq mənəm. Bunun üçün də mənə səcdə et ki, səni içinə saldığım bu bəladan qurtarım." dedi. Rahib, ona səcdə etdi. Qadının qardaşları gəlincə, şeytan, rahibdən uzaqlaşdı. Rahibi tutdular və öldürdülər.


(İbn Kəsir, əl Bidayə vən-nihayə, Çağrı Yayınları: 2 / 227-228.)

4 Aralık 2015 Cuma

Allah Rəsulunun ﷺ Dilindən Qardaşlıq!




Mömünlər bir-birinə zülm etməz. (Buxari, Mezalim, 3)

Müsəlman müsəlmana xəyanət etməz. (Müslim, Birr, 32)

Müsəlman müsəlmanın qiybətin etməz. (Müslim, Birr, 70)

Qardaşına kömək edər. (Müslim, Zikr, 37-38)

Cənnətə girmənin yolu, iman və məhəbbətdən keçər.
(Müslim, İman,93)

Qardaşına qarşılaşdıqca salam verər. (Əbu Davud,
Ədəb,135)

Allah üçün sevər, Allah üçün ziyarət edər. (Əbu Davud,
Ədəb, 113 )

Mömin qardaşından dua istər. (Əbu Davud, Vitr, 23)

Mömin mömimə qiyabında dua edər. (Muslim, Zikir, 86)

Bir vücud kimidir. (Buxari, Salat, 66)

Qardaşına həsəd və nifrət etməz. (Müslim, Birr, 32)

Onun satışı üzərinə satış etməz. (Buxari, Büyü,64)

Pis zənndən qorunsun. (Müslim, Birr,28-34)

Müsəlmanların gizli hallarını araşdırmaz. (Əbu Davuf, Ədəb, 37)

Heç bir yaxşılığı az görməz. (Müslim, Birr, 144)

Müsəlmanın başına gələn fəlakətə sevinməz. (Tirmizi, Qiyamət, 54)

Müsəlmana ""kafir" deyə xitab etməz. (Buxari, Ədəb, 73; Müslim, İman, 111)

Uzun müddət küsülü və incikli qalmaz. (Buxari, Ədəb, 62)

Özü üçün istədiyini, qardaşı üçün də istər. (Buxari,
İman,7)

Müsəlman qardaşını qonaq edər. (Buxari,Ədəb, 31)

Qardaşına yük olmaz. (Müslim, Lukata, 25, 16)

Qul haqqına diqqət edər. (Buxati, Ahkam, 20)

Hər cür vəziyyətdə qardaşına kömək edər. (Buxari,
Məzalim, 4)

Müsəlmanın müsəlman üzərində haqları vardır. (Müslim, Səlam, 4)

Xəstələndikdə ziyarət edər. (Müdlim, Birr, 40, 42)

Cənazənin arxasından dua edər. (Əbu Davud, Cənaiz, 69)

İbn Qeyyim (rahiməhullah)'dan İncilər



İbn Qeyyim rahiməhullah belə deyir:

"Qulun Allah qarşısında iki duruşu vardır.

➡Birinci duruş namazda onun qarşısında durmaq
➡İkinci duruş isə qiyamət günü onun qaşısında durmaqdır!

Kim birinci duruşu haqqıyla durarsa ikincisi onun üçün asanlaşdırılar
Yox əgər birinci duruşda sehlənkar olub onun haqqını verməzsə ikinci duruş onun üçün çətinləşdirilər "

əl-Fəvaid İbn əl- Qeyyim


Yenə İbn Qeyyim rahiməhullah belə deyir :

Allahın elçisi Muhəmməd sallallahu əleyhi və səlləm  təqva və gözəl əxlaqı özündə cəm etmişdi.

1. Şübhəsiz ki, təqva qulla Rəbbi arasında olanları,
2. Gözəl əxlaq isə onunla insanlar arasında olanları düzəldir və islah edir.

Qulun təqvalı olmasa Allahın onu sevməsinə,
Gözəl əxlaq sahibi olması isə insanların onu sevməsinə gətirib çıxarır .

Fəvaid əl-Fəvaid səh 18

İmam Əvzai r.h'dən Gözəl Tövsiyə!

AbdurRahman Əvzai (Allah ona rəhmət eləsin) buyurur:

Çalış Sələfin izi ilə get hətta bütün insanlar səni tərk eləsələr belə. Çalış başqa insanların fikirlərindən qaç hətta onların sözlərini bəzəyib sənə desələr belə.

Fi uluv Muxtasar İmam Zəhəbi səhifə 138

14 Kasım 2015 Cumartesi

Əbu Hureyre radıyallahu ənh'ə Kimlər Dil Uzadar?

Əbu Bəkr b. Yəhya, (Hafiz Məhəmməd b. İshak b. Huzeyme) dedi ki: "Əbu Hureyre radıyallahu ənh haqqında O'nun xəbərlərini rədd etmək üçün danışan kəslər ancaq Allahın ürəklərini korlaşdırdığı və buna bağlı olaraq xəbərlərin mənalarını anlamayan kəslərdir. Belə olan bir kimsə ya Muattıl (Allahın ad və sifətlərini ləğv edən) Cehmiyye'dən biridir ki, küfrün özü olan məzhəblərinə zidd gördükləri rəvayətini  bu Cehmi adam eşidində bu dəfə Əbu Hureyre radıyallahu ənh'ə söyüb saymağa qoyular. Allah Təalanın özünü uzaq tutduğu hallarla O'na böhtanda bulunarlar. Bundan məqsədləri isə çobanların və sıravi kəslərin gözlərini rəngləyərək guya, O'nun rəvayətləri ilə bir dəlilin isbat edilə bilməyəcəyini göstərməyə cəhd edərlər.

Ya da O'nun rəvayətlərini rəddədən adam bir Xaricidir. Məhəmməd sallallahu əleyhi və selləm'in ümmətinə qarşı qılınc çəkə biləcəyi fikirində olmaqla birlikdə heç bir xəlifəyə, heç bir imama itaəti də doğru qörməz. Pozğunluğun da özü olan məzhəblərinə zidd olan və Əbu Hureyre radıyallahu ənh'in Nəbi sallallahu əleyhi və selləm'dən nəql etdiyi rəvayətlərini eşitdikləri vaxt, O'nun rəvayətlərini hər hansı bir dəlil ilə də çürütmənin çarəsini tapa bilməyəcək olsa sığınacağı yer Əbu Hureyre radıyallahu ənh'ə dil uzadıb O'nu tənqid etmək olar.

Yaxud bu adam İslamdan və Müsəlmanlardan uzaqlaşmış (İtizal etmiş/Mutəzilə) Allah Azze və Cellenin qullar tərəfindən qazanılmadan əvvəl təqdir edib qəzaya bağlamış olduğu keçmişdəki qədərlərə uyğun gələn müsəlmanları təkfir edən, Qədəriyədən bir kimsədir. Belə bir kimsə Nəbi sallallahu əleyhi və selləm'dən qədərin sabit olduğuna dair rəvayət etmiş olduğu xəbərləri gördüyü təqdirdə küfr və şirkin də özü olan görüşünün doğruluğunu ortaya qoymaq üçün heç bir dəlil tapa bilməz. Belə bir kimsənin özüncə bütün dəlili Əbu Hureyre radıyallahu ənh'in nəql etdiyi rəvayətləri dəlil gətirmənin caiz ola bilməyəcəyini iddia etməkdən ibarətdir.

Yaxud Əbu Hureyre radıyallahu ənh'in rəvayətlərini rədd edən kimsə guya fiqhlə məşğul olan və onu əsl öyrənəcəyi qaynaqlardan başqa yerdə axtaran cahil bir kimsədir. Bu adam, hər hansı bir dəlil və sənədə söykənmədən yalnız bir təqlid olmaq üzrə məzhəbini seçib, xəbərlərini izlədiyi kimsənin məzhəbinə zidd xüsuslarda Əbu Hureyre radıyallahu ənh'in rəvayətlərini eşidəcək olsa, Əbu Hureyre radıyallahu ənh haqqında danışmağa başlar və öz məzhəbinə müxalif olan rəvayətlərini çürütməyə cəhd edər. O'nun rəvayətləri öz məzhəbinə uyğun düşdüyü təqdirdə yenə O'nun rəvayətləriylə O'na müxalifətə dəlil göstərər.

Bu təriqətlərin bəziləri Əbu Hureyre radıyallahu ənh'in mənasını qavraya bilmədikləri bəzi rəvayətlərini reddetmişlerdir."[1]

İmam İbn Huzeymenin sözünü etdiyi bu kəslərin əksəriyyəti pozğunluğa düşməklə məşhur olmuşlar. Onların pozğunluqda olduqları da ümmətə gizli deyildir. Ancaq son olaraq sözünü etdiyi Fukaha qılığına girmiş cahil adam - ki o Əbu Hənifədir - müstəsna. Sonra bu adam  lovğalanaraq müqayisəyə zidd olduğu səbəbiylə Əbu Hureyre radıyallahu ənh'in sözünü rədd etməyə cəhd edər. Necə ki Fiqh Üsulu elminə müntesip bəzi kəslər bunu zikr edərlər. Bu kimilərin fikirləri qatqısız bir pozğunluqdur. Ayrıca İmam Zehebinin bu kimi kəslərə cavabını Siyeru A'lami'n-Nubela'da [2] görə bilərsiniz.




[1]  > Səhih məktu. Hakim, əl-Mustedrek (3/586)
[2]  > Siyeru A'ləm (2/620-621)

21 Mayıs 2015 Perşembe

SÖZ-SÖHBƏTLƏR * QIŞQIRIQLAR VƏ İSLAM CƏMİYYƏTİ ÜZƏRİNDƏKİ MƏNFİ TƏSİRLƏRİ




- eyni başlığı daşıyan bir broşuradan iktibastır -

Həmd, Aləmlərin Rəbbi Allaha məxsusdur. Salatu Salam Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləmin, Əhlinin, Səhabəsinin və də qiyamətə qədər onları dost əldə edən hər kəsin üzərinə olsun.
Əsassız xəbərlər yaymaq, şəxs və cəmiyyətləri çürüdən və yıxan ən təhlükəli silahlardan biridir. Bunları yaymaq; saf və fikir birliyini həll edib parçalayacaq dərəcədə təsirlidir. İslam ümmətimiz keçmişdə olduğu kimi bu gün də, Müsəlmanlar arasındakı sevgi və birlik şüurunu pozmağa istiqamətli düşmən planları və onlar tərəfindən yayılmağa çalışılan əsassız xəbərlərlə qarşı-qarşıyadır. Düşmənin istifadə etdiyi bu hiylə və aldatmaca Peyğəmbər sallallahu əleyhi və selləmin göndərildiyi tarixdən etibarən davam etmişdir və Allahın dilədiyi vaxta qədər də sürəcək. Allahu Təala belə buyurar:

"..Kafirlər bacarsalar, sizi dininizdən döndərənə qədər sizinlə vuruşmaqdan əl çəkməyəcəklər..." (2Bəqərə, 217)

O halda vasitələri dəyişsə də haqq ilə batil arasındakı düşmənlik və mübarizə qiyamətə qədər davam edəcək. Çünki Quranın ifadəsiylə kafirlərin dəyişməz hədəfləri "Müsəlmanları dinlərindən çevirməkdir." Kafirlər Müsəlmanları dinlərindən çevirmək üçün davamlı olaraq planlar edərlər və fürsətini tapdıqları anda bu planlarını tətbiq sahəsinə qoyarlar. Öz batillərini yaymaq üçün hər cür vasitə və yola müraciət etməkdən çəkinməzlər. Kafirlərin bu səyləri qəribə deyil. Ancaq qəribə olan bəzi Müsəlmanların da onların bu oyunlarına alət olmalarıdır. Burada Müsəlmanlardan qəsdimiz sözdə Müsəlmanlar deyil. Bu kəslər zatən İslam düşmənlərinin dirək  təsir sahəsi içindədirlər və İslam qalasını içəridən təhdid etməkdədirlər. Bunlar fitnəyə sürətlə razılıq edərlər. Bu kimi kəsləri biz zatən tərk etmişik. Və onlara kədərlənir də deyilik. Burada bunlardan deyil bəzi səmimi Müsəlmanlardan bəhs edirik. Bunlar kimi hadisələr qarşısında mənəviyyat və hamaset hisslərinə qapılıb şəri sərhədləri aşmaqda və beləcə əsassız xəbərləri təsdiqləmək və ya yaymaq surətiylə çoxalan bu söz-söhbətlər çırayı sürətlə qovuran atəş kimi ümmətin bədənində yayılan yaranın daha da dərinləşməsinə səbəb olmaqdadırlar.

Nəzərdə tutduğumuz Əsassız Xəbər və Qışqırıq:

İnsanların doğruluğunu araşdırmadan bir-birlərinə nəql etdikləri, qaynağı naməlum və əslində müəyyən bir məqsədə istiqamətli olaraq şüurlu bir zamanlama ilə ortaya atılmış sözləri yaymaqdır.

Tarixdə Söz-söhbət və Çıxarılan Qışqırıqlar:

Əsassız xəbərlər yayma işi insanlıq tarixi qədər köhnədir və insan var olduqca davam edəcək kimidir. Tarixdə qışqırıq və söz-söhbətlərin olmadığı bir cəmiyyət yoxdur. Çünki insan nəfsi İslam ilə tərbiyə edilmədikcə buna meyyaldir. Peyğəmbərlər tarixi buna şahiddir. İşdə Nuh əleyhissalam; qövmü tərəfindən belə ittiham edildi:
"....Sizə böyüklük etmək istəyir...." (23Mu'minun, 24).
Bənzər qışqırıq və əsassız dedi-qodular ilə Hud əleyhissalamda həmsöhbət olmuşdur. Musa əleyhissalam isə Firon tərəfindən sehr etmək və özünə qarşı oyun oynamaqla ittiham edilmiş və bu xəbər xalq arasında yayılmışdır. Əzizin tətbiq etdiyi həddindən artıq gizlilik və senzura siyasətinə baxmayaraq, Yusuf əleyhissalam hadisəsi Misirli xanımlar arasında yayılmışdır. Qurani Kərimin bizə köçürdüyü peyğəmbərlər və salehlərin hekayələrində bu barədə daha başqa bir çox nümunələr mövcuddur.

Peyğəmbər sallallahu əleyhi və selləmə gəlincə; dəvətinin başlanğıcından etibarən böyük bir yalan və böhtan kampaniyası ilə qarşı-qarşıya qaldı. Peyğəmbər sallallahu əleyhi və səlləm bu kampaniyanın Məkkə ayağında dəlilik, sehr və yalan kimi böhtanlara məruz qaldı. Lakin Allah onların bu rəftarlarını müşahidə etməkdə olub yeddi qat göylərdən endirdiyi ayələrlə onların yalanlarını çürütməkdə və Peyğəmbər sallallahu əleyhi və selləmini dümdüz olduğunu bildirməkdə idi.

Mədinə dövründə isə qışqırıq və böhtanlar, şərin öndərləri Yəhudi və Münafiqlər tərəfindən mütəşəkkil bir şəkildə idarə edilməsiylə artdı. Əgər İslam cəmiyyəti möhkəm bir bünyəyə sahib olmasaydı bu böhtan və qışqırıq seli qarşısında dözməsi mümkün olmazdı. Lakin cəmiyyətin İslam ilə tərbiyə edilmiş olması, Müsəlmanların bir-birlərinə sıx birləşmələri və peyğəmbər sallallahu əleyhi və selləmə itaət edir olmaları, Allah düşmənlərinin məqsədlərinə çatmalarına mane olmuşdur. Peyğəmbər sallallahu əleyhi və səlləm dövründə döyüş meydanlarında çıxarılan qışqırıqlar isə, alınacaq dərslər baxımından ayrı bir risalə mövzusudur. ki bu gündə bu silah İslam düşmənləri tərəfindən olduqca təsirli bir şəkildə istifadə edilməkdədir.

Söz-söhbətlər Və Qışqırıqların Qaynaqları:

Əsassız xəbər şəklindəki sözlər ümumiyyətlə kəslər və ya mətbuat nəşr vasitələri vasitəsiylə yayılar. İnsanlar aralarındakı xəbərləri bu yollarla yayarlar. Bu səbəbdən adamın eşitdiyi və bir başqasına verəcəyi xəbərin doğruluğundan yaxşıca əmin olması lazımdır. Əsl olan Müsəlmanın bəraətidir. Bu səbəbdən bir Müsəlman haqqında gələn mənfi bir xəbəri dərhal təsdiq etmədən əvvəl onun doğruluğunu və məsələnin həqiqətini öyrənmək lazımdır. Xəbər açıq və qəti dəlillərlə təsdiq edilmədikcə, haqqında mənfi xəbər olan adam tam bir bəraət içindədir.

Söz-söhbət Və Qışqırıqların Səbəbləri:

Çıxarılan qışqırıqların bir çox səbəbləri vardır. Bunlardan bəziləri bunlardır:
* Düşmənin başına gələnə sevinmək: Adam düşməninin başına gələn müsibətə sevinərək onunla əlaqədar mənfi xəbərləri sağda solda yayar... Bundan Allaha sığınarıq.

* Həddindən artıq maraqlılıq: Hər cür qışqırığı yayan ən böyük seqment isə sözə sözə maraq, özlərində sanki xəstəlik halını almış kəslərdir. Danışılanları ağızları açıq dinleyişleriyle həm izah edənin danışmasını əsassız şeylərlə bəzəməsini təşviq edərlər, həm də özləri onu başqasına izah edərkən şişirtməkdən zövq alarlar.

* Vaxt öldürmək üçün danışmaq: Məclis içində izah etməyə dəyər bir şey tapa bilməyib susmaq vəziyyətində qalan bəzi kəslər, bunu özləri üçün bir əskiklik qəbul edib susmaqdansa bir şeylər izah etmiş, sözə iştirak etmiş olmaq üçün gətirəcəyi dəhşətli nəticələri düşünmədən əsli astarı müəyyən olmayan sözləri izah edərlər.


Söz-söhbət Və Qışqırıqların Yayılmasının Səbəbləri:

* Dinləyicilərin füzuli və gərəksiz sözləri dinləmək üçün istək göstərmələri.
* İnsanların bu cür xəbərləri maraq ilə dinlədiklərini görən izah edicinin, maraq toplama marağı.
* Xəbərin yalan olması vəziyyətində doğuracağı dəhşətli nəticələri düşünə bilməmə.
* Söz-söhbəti yayan kəslərin lazımlı İslami şüurdan məhrum olmaları.
* İnsanların nəfslərini mühasiblik və nəzarət etmələri.

İslamın Yayılan Söz-söhbətlər Və Çıxan Qışqırıqlar Qarşısındakı Rəftarı

Allahu Təala belə buyurdu:

"Ey iman gətirənlər! Əgər bir fəsadçı sizə bir xəbər gətirsə, onu araşdırın. Yoxsa bilmədən bir qövmə pislik edər, sonra da bunun peşmançılığını çəkərsiniz." (49 Hucurat, 6)

Peyğəmbər sallallahu əleyhi və səlləm də belə buyurdu: "Hər eşitdiyini söyləməsi adama yalan olaraq yetər. "[1] 

İmam Malik belə dedi: "Naməlum ki insanın hər eşitdiyini danışması böyük bir fəsaddır."
Munavi də belə dedi. "Dinlədiyi şeyin yalan və ya gerçək olması ehtimalından ötəri, insan hər eşitdiyi şeyi danışdığı təqdirdə mütləq bəzi yalanları da danışmış olar. Yalan, bir şeyi olduğundan başqa şəkildə izah etməkdir. Adam qəsdən belə etsə günah işləmiş olar. Peyğəmbər sallallahu əleyhi və səlləm hər eşitdiyini başqalarına nəql edənlər haqqında belə buyurdu:
"Adamın, iddiaları minik əldə etməsi nə pis bir şeydir. "[2]

Hədisdə keçən "zeamu/iddia etdilər." sözü kafirlərin sözlərindəndir. Çünki onlar elmsiz olaraq iddialarda tapılırdılar. Allahu Təala onları belə zemmetti.
"Kafir olanlar heç vaxt dirildilməyəcəklərini iddia edirlər.... " (64 Tağabun, 7).
İmam Beğavi bu ayənin şərhində belə dedi: Allah Subhanehu və Təala bu sözü zemmetti. Çünki bu söz ümumiyyətlə insanların dillərinə doladıqları əsassız iddiaları ifadə üçün istifadə edilər: Peyğəmbər sallallahu əleyhi və səlləm insanların ehtiyaclarına çatmaq üçün sözlərinin başına gətirdikləri "zeamu/iddia etdilər" ifadəsini, məqsədlərinə çatmaq üçün istifadə etdikləri minik heyvanına bənzətdi. Peyğəmbər sallallahu əleyhi və səlləm, adamın nəql etdiyi xəbərlərin doğruluğundan əmin olmasını, bu mövzuda ehtiyatı əldən buraxmamasını və etibarlı olmayan kəslərdən hədis rəvayət etməməsini əmr etdi.

İmam Əbdürrəhman b. Mehdi də belə dedi: "Adam eşitdiyi şeylərdən bəzilərini insanlara izah etməkdən imtina etmədikcə insanların uyğun gəldiyi bir imam ola bilməz. "[3]

Söz-söhbətləri Başqalarına Köçürən Kəslərin Nə Etmələri Lazımdır?

* Söylədiyi və etdiyi hər şeydə Allahdan qorxması, nəfsini murakabe etməsi və söylədiyi hər sözdən hesaba çəkiləcəyini xatırlaması lazımdır. Allahu Təala belə buyurdu:
"Həqiqətən, sizin üstünüzdə nəzarətçilər vardır." (82 İnfitar, 10)

Peyğəmbər sallallahu əleyhi və səlləm də belə buyurdu:
"Kim mənə iki saqqalı və iki qıçı arasındakı şey barəsində zəmanət versə, mən də cənnət haqqında ona zəmanət verərəm. "[4]

* Müsəlman qardaşı haqqında hüsnü zənn bəsləməli və onu öz mövqesinə endirməlidir.
* Köçürdüyü xəbər barəsində məqsədinin sağlam olması və eqoist məqsədlər güdərək söz gəzdirməməsi lazımdır. Allahu Təala belə buyurdu:

".....Bilin ki, Allah sizin qəlblərinizdə olanları bilir. Ondan qorxun!..." (2 Bəqərə, 235)

* Mövcud söz-söhbət barəsində əvvəlcə elm və fəzilət əhli ilə görüşüb onların fikirlərini götürməlidir. Çünki elmləri və təcrübələri səbəbiylə məsləhəti daha yaxşı təsbit edə bilərlər.

* Köçürdüyü xəbərin doğruluğunu araşdırması və xəbəri köçürdüyü kəslərə də bu xüsusu açıqlayaraq onların da fikirlərindən faydalanması lazımdır.

* Qışqırığı köçürən adamın oturub qalxdığı məclisləri yaxşı ayırt etməsi lazımdır. Çünki bir məclisdə danışılan, başqa bir məclisdə danışılmaz.

* Xəbəri köçürən adamın dinləyiciləri, bu xəbəri özündən doğru bir şəkildə nəql etmələri üçün təşviq etməsi lazımdır. Çünki özü xəbərin ilk qaynağıdır. Bundan sonra çıxacaq olan sözlər həmişə ona mal ediləcək. Mümkün mərtəbə sözü olduğu kimi eynisiylə köçürmək lazımdır. Köhnələr belə deyərdilər: "Xəbərlərin fəlakəti, rəvayət edənlərdir."

* Köçürdüyü xəbərin doğruluğunu araşdırmalı və sabit olduğu halıyla izah etməli, izah edərkən əkləmelər etmədən izah etməlidir.

* eşitdiyi hər şeyi dərhal başqalarına izah etmək üçün tələsik etməməlidir. Əgər Müsəlmanlar eşitdikləri söz-söhbətləri başqalarına köçürməsədilər, cəmiyyəti yaralayan bu sözlər ölmüş olardılar.

* Yalançıların, münafiqlərin, qeybətçilərin və xəstə ürəkli insanların sözlərinə qulaq asmamaq və onlardan üz çevirib etdiklərinə razılaşmamaq lazımdır. Bu şəkildə davranıldığı təqdirdə əsassız qışqırıqların İslam cəmiyyətinə zərər verməsi maneə törədilmiş olar.

Söz-söhbət Və Çıxarılmış Bir Qışqırıq İlə Qarşılaşan Müsəlmanın Nə Etməsi Lazımdır.

1) Hadisəni köçürən kimsənin vəziyyətinə baxılmalıdır. Ədalətlimi, fasiqmi, yoxsa ikisi arasındamı?

 Allahu Təala belə buyurdu:

"Ey iman gətirənlər! Əgər bir fəsadçı sizə bir xəbər gətirsə, onu araşdırın. Yoxsa bilmədən bir qövmə pislik edər, sonra da bunun peşmançılığını çəkərsiniz." (49 Hucurat, 6)

2) Hadisəni köçürən adamı, söylədiyi hər sözdən Allah qatında məsul olacağı və hadisəni doğru bir şəkildə izah etməsi yaxud tələsik etməməsi istiqamətində Allahu Təala ilə qorxutmalıdır.

3) Xüsusilə də dəlillər və qarinələr kafi dərəcədə razı salıcı deyilsə, deyilənləri dərhal təsdiq etməməli və insanlara eşitdirmək mövzusunda tələsik edilməməlidir. Əks halda Allahu Təalanın bu xitabı ilə qarşı-qarşıya qalınacağı bilinməlidir. "O zaman siz bunu dilinizə gətirir, bilmədiyiniz sözü danışır və onu əhəmiyyətsiz bir şey hesab edirdiniz. Halbuki bu, Allah yanında çox böyük günahdır." (24 Nur, 15)

4) Qışqırıq xüsusilə xeyr ilə tanınan biri haqqında isə, bunun hüsnü zənn üzrə qiymətləndirilməsi və şəri bir üzrü ola biləcəyi düşünülməlidir. Əgər şəri bir üzr yox isə, bu vəziyyətdə hadisəni köçürən adama, hadisəni yaymaq yerinə, söz-söhbətini etdiyi adama nəsihətdə tapılması və onu tövbəyə dəvət etməsi lazım olduğu xatırladılmalıdır.

Haqqında söz-söhbəti Edilən Adama Gəlincə:

söz-söhbəti edilən adam bilinən və ya bilinməyən bir adamdır. Əgər bilinən biri isə və xüsusilə də alimlərdən və ya müttaki Müsəlmanlardan isə, qışqırıqları köçürən adamın Allahdan qorxması və bu kəslərin namusuna ləkə sürməməsi lazımdır. Xüsusilə də Quran və Sünnəyə bağlı, elmi ilə amil alimlər haqqında çox diqqətli olunmalıdır. Çünki onlar ümmətin öndərləri və nur qaynaqlarıdır. Alimlərinin qiymətini təqdir etməyən bir cəmiyyətdə xeyr yoxdur. "Kim yoxluğunda bir qardaşının namusunu müdafiə etsə, onu cəhənnəmdən azat etməsi Allah üzərinə bir haqqdır. "[5] Haqqında qışqırıq olan kimsə xeyirli biri deyil isə yenə köçürücünün o adam onun düşməni dahi olsa hadisəni şişirdərək izah etməməsi lazımdır. Çünki bu yalan və zülm olmuş olar. Allahu Təala belə buyurdu:

"...Hər hansı bir camaata qarşı olan kin-küdurət sizi ədalətsizliyə sövq etməsin. Ədalətli olun! Bu, təqvaya daha yaxındır. Allahdan qorxun! Şübhəsiz ki, Allah nə etdiklərinizdən xəbərdardır." (5 Maidə, 8)

Əgər şəxs tanımadığımız biri isə, gerçək budur ki tanışınız kimsə haqqında etibarlı olan hökm eynilə bu adam üçün də etibarlıdır.
Adam tanımadığı biri haqqında dahi olsa, doğruluğu müəyyən olunmadıqca söz-söhbəti yayma haqqına sahib deyil. Çünki cəhalət, nəql edən adamın mən elə eşitdim növündən sözlərlə sığına biləcəyi bir bəhanə deyil. Yenə bu xəbər o adama, sənin haqqında filan belə sözlər yayır şəklində çatıb heç yoxdan düşmənliyə də səbəb ola bilər.

Söz-söhbət Və Qışqırığı Önləmənin Yolu:

* Söz-söhbətləri yayıb, çıxan qışqırıqlara qapılan kimsəyə Allahu Təala xatırlatmalı, bilmədiyi mövzulara dalmaması mövzusunda və danışılan mövzunun gerçək və ya şişirdilmiş olması halında doğuracağı dəhşətli nəticələndirər mövzusunda o xəbərdar edilməlidir.
" ... sonra da bunun peşmançılığını çəkərsiniz." (49 Hucurat, 6).
* Lazımlı sualları soruşmadan və ya etiraz etmədən qışqırıqları təsdiqləməkdə tələsik edilməməlidir.
* Bu söz-söhbətləri təkrarlamaqdan qaçınmalıdır. Çünki təkrar edildikcə yayılar və yayıldıqca içinə bir çox yalan və əlavələr qarışar.
* Qışqırığın qaynağı araşdırılmalı və məsulları tapılıb; hesab soruşulmalı lazım olduğunda cəzalandırılmalıdır.
* Söz-söhbət eşidildiyi anda, qeydsiz qalmaq və ya həddindən artıq qarışıqlıq göstərməkdən qaçınmaq lazımdır. Bu, qışqırığı köçürən adamın onu yaymadan əvvəl öz nəfsinə dönməsini təmin edər.

Söz-söhbət Və Qışqırıqların İslam Cəmiyyəti Üzərindəki Təsirləri:

Bunların cəmiyyət üzərində bir çox mənfi təsirləri vardır. Qısaca belə yekunlaşdıra bilərik:
* Günahsız bir kimsəni haqsız yerə ittiham etmək.
* Dilləri və tərəfləri əsassız hadisələr ilə çirklətmək.
* Cəmiyyətdə qarşılıqlı güvənin itirilməsi.
* Cahilləri sevindirmək. Xüsusilə də qışqırıqlar, dəvətçilər və İslami oyanış gəncliyi haqqında isə, qışqırıqların dəhşətli nəticələri haqqında daha çox məlumat əldə etmək istəyənlər qışqırıqların başı sayılan "İfk Hadisəsini" gözəlcə bir oxumalıdır.

Son Olaraq:

Yaşadığımız əsrdə də İslam və Müsəlmanlar əleyhinə bir çox söz-söhbət və qışqırıqlar çıxarılmış və bunlar ümmətin varlığı və birliyi baxımından böyük zərərlər vermişdir. Hələ bu qışqırıqlar, içimizdəki cahillər və ya hevasına tapınanlar tərəfindən çıxarıldığı zaman daha da mənfi təsirləri olmuşdur.
İslam düşmənləri də, xüsusilə Müsəlman alimlər, dəvətçilər və liderlər haqqında müxtəlif böhtanlar və qışqırıqlar çıxararaq, xalqı onlardan soyutmağa və uzaqlaşdırmağa çalışmışlar. Nə qədər alimlərin agent, mal və mövqe düşkünü olduğu qışqırıqları çıxarılmışdır?! Eyni şəkildə elmi və əməli bəzi səhvləri təsbit edərək və bunları şişirdərək insanlar arasında yayırlar. Dəndən qübbə edirlər... Allah köməkçimiz olsun!..

Allahım ümumiyyətlə bütün Müsəlmanların və xüsusidə də bütün alimlərin, dəvətçilərin və Müsəlman gəncliyin ürəklərini birləşdir və aralarını düzəlt...
Onları tək bir yumruq, tək bir söz və tək bir saf et. ..Güzelliklerin neməti ilə tamam olduğu Allaha həmd olsun. [6]






[1]  Müslim.
[2] Səhih Əbu Davud.
[3]  Müslimin müqəddiməsi.
[4]  Buxari.
[5]  Səhih, İmam Əhməd.
[6]  Söz-söhbətlər, Qışqırıqlar Və İslam Cəmiyyəti Üzərindəki Mənfi Təsirləri, Guraba Nəşrləri Əl Broşuraları.

1 Nisan 2015 Çarşamba

Allah Rəsulunun dolanışığı necə idi?

Ömər ibn Xəttab (radıyallahu anhu) demişdir: Bir gün mən Rəsulallahın (salallahu aleyhi və səlləm) yanına gəlib onun həsirin üstündə uzandığını, başını içi xurma lifi ilə doldurulmuş bir yastığa söykədiyini və həsirin də onun böyrünə iz saldığını gördüm və ağlamağa başladım. Rəsulullah məndən: "Niyə ağlayırsan?" deyə soruşdu. Mən dedim: "Xosrov və Qeysər (Fars və Rum padşahları) cah-cəlalləq içində yaşayır, sən isə Allahın rəsulu olduğun halda belə acınacaqlı vəziyyətdə yaşayırsan". Onda Rəsulullah dedi: "İstəmirsən ki, dünya onlara, Axirət isə bizə nəsib olsun?!" (Buxari, 4532)

Malik ibn Dinarın yuxusu

Malik ibn Dinar məşhur tabiinlərdən (Peyğəmbər - Ona Allahın salavatı və salamı olsun - və onun səhabələrindən sonrakı nəsil) olmuşdur. O öz əxlaqı və Allaha itaəti ilə seçilən, insanlara Allahın və Onun elçisinin hökmlərini öyrədən fəzilətli insan idi. O, Hindistanda İslamın yayılmasında böyük rol oynamış və orada ilk məscidi tikmişdir. Bir gün o, öz keçmişi və necə tövbə etməsi haqqında danışaraq demişdi: Mən gəncliyimdə çox qəddar və zalım, həm də çox içki içən, Allaha asi bir qul idim. Bu xüsusiyyətimə görə hətta evlənmək üçün heç kim qızını mənə vermirdi. Nəhayət mən bir kənizlə evləndim və gözəl bir qız övladım dünyaya gəldi. Qızımı çox sevirdim, ona həddindən artıq bağlanmışdım, yalnız onunla təskinlik tapırdım. Qızıma sevgim günbəgün artırdı, amma onun hər dəfə içki badəsini aşıraraq dağıtmağına baxmayaraq, şərabı tərgitmirdim. Bir gün yenə qızımla oynamaq həvəsilə evə gələrkən onun öldüyünü gördüm... Bundan sonra əvvəlkindən daha da pis oldum, insanlara qarşı çox səbirsiz idim, içməyi daha da artırdım. Bir gün şeytan mənə vəsvəsə verdi: "Sən bu gün elə içməli, elə sərxoş olmalısan ki, heç ayaq üstə durmağa taqətin qalmasın!" Elə də oldu. Sərxoş olduqdan sonra yatdım və çox dəhşətli yuxu gördüm... Yuxumda gördüm ki, qiyamət günüdür insanlar məşhərə toplanırlar. Mən də oraya getmək istədikdə, qarşıma nəhəng və qorxunc bir ilan çıxdı və mənə hücum etdi. Ağzı böyük, gözləri isə çox qorxunc idi. Mən var gücümlə ondan qaçmağa başladım, o isə məndən əl çəkməyərək arxamca düşmüşdü. Yolda qoca və çəlimsiz bir kişiyə rast gəldim və ondan kömək istədim. O dedi: "Mən zəif bir adamam. Səni bu heyvandan xilas etməyə gücüm yetməz". Mən qaçmağa davam etdim və nəhayət, Cəhənnəmin kənarına çatdım, hətta az qala Cəhənnəm dərəsinə yıxılacaqdım. Oradan səs gəldi: "Geri qayıt, sən Cəhənnəm əhli deyilsən!". Mən qaçaraq yenidən həmin kişinin yanına qayıtdım və ondan kömək istədim. Kişi mənim halımı görüb ağlayaraq dedi: "Mən bu cür qüvvətli heyvana qarşı sənə kömək etməyə çox zəifəm, amma o təpədə görünən qəsrə get, bəlkə, sənə orada kömək edərlər!". Kişinin göstərdiyi qəsrə çatanda, qapı açıldı və içəri daxil oldum. İçəridə üzləri ay kimi parlaq çoxlu uşaqlar var idi. Qızım da onların arasında idi. O mənim qucağıma atıldı və biz ağladıq... İlan artıq çox yaxınlaşmışdı, qızım əli ilə ona işarə etdi və o çəkilib getdi. Sonra qızım mənə Qurandan bu ayəni oxudu: "Möminlərin qəlbinin Allahın zikri və haqdan nazil olan (ayələr) üçün yumşalması, daha öncə özlərinə Kitab verilmiş, uzun bir müddət keçdikdən sonra isə qəlbləri sərtləşmiş, çoxusu da fasiq olmuş kimsələr kimi olmaması vaxtı gəlib çatmadımı?" (əl-Hədid, 16) Mən qızımdan "bütün bunların mənası nədir?" soruşdum, o dedi: "Atacan, gördüyün bu əcaib heyvan dünyada işlədiyin günahlarındır. Onu sən bəslədin, böyütdün və səni çətin vəziyyətə salacaq bu həddə onu sən çatdırdın. Atacan, məgər dünyada işlənən əməllərin axirət günündə təcəssüm edərək qarşına çıxacağını bilmirsənmi? O yaşlı və zəif insan sənin gözəl əməllərin idi. Sən onu elə zəif, elə gücsüz və çarəsiz etdin ki, sənə kömək edəcək gücü belə qalmamışdı. Buradakı uşaqlar isə müsəlmanların körpə ikən ölmüş uşaqlarıdır. Qiyamət gününə qədər biz burada qalırıq, həmin gün Rəbbimizdən sizin bağışlanmanızı diləyəcəyik" Bu an yuxudan oyandım. Ağlayırdım. Öz-özümə: "Allaha qul olmağın vaxtı yetişib!" - dedim. Dərhal qüsl aldım. Tövbə etmək və cənnət yolunu seçmək üçün məscidə yollandım. Məscidə daxil olduğum zaman imam qızımın yuxuda mənə dediyi ayəni oxuyurdu: "İman gətirənlərin qəlblərinin Allahın zikri və haqdan nazil olan (Quran) üçün yumşalması vaxtı gəlib çatmadımı?!" (əl-Hədid, 16). Malik ibn Dinar tabiinlərin ən hörmətlisi və ən çox ibadət edəni idi. O, gecələr ağlayaraq dua edirdi: "Allahım! Kimin cənnətə, kimin də cəhənnəmə girəcəyini yalnız Sən bilirsən. Görəsən, mən hansılardanam? Rəbbim, məni cənnət əhlindən et, cəhənnəm odundan qoru!" O, daima məscidin qapısı önündə durar və insanlara səslənərdi: "Ey günhkar insanlar! Rəbbinizə dönün! Ey qafil insanlar! Sizi yaradanın yoluna qayıdın! Rəbbiniz hər gecə sizə səslənir, sizi çağırır. Bəs, siz haraya gedirsiniz? Allah sizə: "Mənə bir qarış yaxınlaşana, mən on qarış yaxınlaşaram. Mənə sarı yeriyənə tərəf isə qaçaram", - deyir. Məgər bu, sizə kifayət etmirmi?" (İbn Hibban, 5311; İbn Qudamə "ət-Təvvabin" kitabı, İbn əl-Cəzəri və başqaları).

İmam Muslim kimdir?

İmam Muslim ibn Həccac, Xorasanın Nisabur şəhərində anadan olmuşdur. İmam əz-Zəhəbi demişdir: “Deyilənə görə İmam Muslim hicrətin 204-cü ilində anadan olmuşdur”. İmam Muslim Nisaburda yetərincə elm öyrəndikdən sonra biliyini artırmaq və hədisləri toplamaq məqsədilə Hicaz, Misir, Suriya, İraq və digər məm­ləkətlərə səyahət etmiş və sayı iki yüzdən çox olan alimlərdən elm almışdır. Bir çox əsərlərində imam Muslim, Buxarinin elmindən istifadə etdiyini eti­raf etmiş və hədis elmində onun bənzəri olmadığını söyləmişdir. İmam Buxari Nisabur şəhərinə gəldikdə Muslim mütəmadi olaraq onun məclislərində iştirak etmiş, ondan heç ayrılmamış və onun elmindən bəhrə­lənmişdir. Muslim həmişə Buxarini müdafiə etmiş, onu pisləyənlərin cavabını vermişdir. Xətib əl-Bağdadi demişdir: “Muslim hədis elmində Buxarinin yolunu tutub getmiş, onun elmini gözdən keçirmiş və bu sahədə addımbaaddım onu iz­ləmişdir”. İslam alimləri Muslimin hörmətli şəxsiyyət və möhtərəm imam, habelə hədis elmində yüksək bacarıq və ali məqam sahibi olmasını qəbul etmişlər. Hakim demişdir: “Mən Əbu Abdur-Rəhman əs-Silminin belə dediyini eşit­dim: “Mən yarlı-yaraşıqlı və gözəl görkəmli bir şeyx gördüm. Əynində gözoxşayan bir bürüncək var idi, əmmaməsinin ucunu da çiyinləri arasına salmışdı. Məsciddəkilər: “Bu, Muslimdir”– dedilər. Elə bu vaxt əmirin adamları qabağa keçib: “Möminlərin əmiri, Muslim ibn Həccacın müsəlmanlara imamlıq etməsini buyurur”– dedilər. Beləliklə, Muslim qabağa keçib təkbir gətirdi və camaata namaz qıldırdı”. Əhməd ibn Sələmə demişdir: “Mən Əbu Zurədən və Əbu Hatimdən eşitdim. Onlar Muslim ibn Həccacı, səhih hədisləri bilmək xüsusunda öz əsrlə­rindəki şeyxlərdən üstün tuturdular”. Nəvəvi demişdir: “Hədis elmində iki nümunəvi imamın – Əbu Abdullah Muhəmməd ibn İsmail əl-Buxarinin və Muslim ibn Həccac əl-Quşeyrinin “Sə­hih” əsərləri ən mötəbər kitablar sayılır. Həqiqətən də, onların bu əsərlərinin misli-bərabəri yoxdur”. Həmçinin demişdir: “Alimlər ittifaq etmişlər ki, Buxari və Muslimin “Səhih” əsərləri, Qurandan sonra ən səhih kitab­lar hesab edilir. Müsəlman ümməti bu iki kitabı tərəddüdsüz qəbul etmişlər”. İmam Muslim hicrətin 261-ci ilində Rəcəb ayının 24-ü bazar günü vəfat etmiş və bazar ertəsi ayın 25-i Nisaburda dəfn edilmişdir. Allah ona rəhmət etsin

23 Mart 2015 Pazartesi

İnsanın Qurtuluşuna Vəsilə Olacaq Üç Şey...!



 {Allah'ın elçisi (sallallahu aleyhi ve sellem) belə buyurur:

"Bu üç şey insanı qurtaran vəsilələrdir;

1- Gizli və açıqda Allahdan qorxmaq.
2- Kasıblıq və zənginliyə qənaətli davranmaq. - yəni israfdan qaçıb orta
yolu tutmaq -.
3- Qəzəbli və Sevincli halda ədalətli davranmaq. }

Əl - Əlbani Silsilətu's Sahiha: 1802.

20 Mart 2015 Cuma

Sui-qəsd Hücumları Haqqında Müsəlmanlara Uyarı!‏

Son günlərdə xüsusilə Fransada meydana gələn hadisələr səbəbiylə İslamda sui-qəsd hücumlarının hökmü məsələsi, din mövzusunda elmsizcə danışmağı peşə əldə edən kəslərin təkrar dillərinə düşmüş, cahillər quru səs-küylə alimlərin sözlərinə basqın gəlməyə çalışmaqdadırlar. Qulaqdan dolma olaraq xəbərdar olduqları, səhihini zəifini bilmədikləri dəlillər zikr etməkdə, rəvayətlərə qaynaq olaraq əslən hədis qaynağı olmayan əsər adları verməkdədirlər.

Menhec olaraq məzhəb təqlidini müdafiə edən, özlərinin istinbat və içtihat əhli olmadıqlarını etiraf edən kəslərin, ümmətin ümumisini maraqlandıran mövzularda bədxərccə ehkamlar kəsməqləri səmimiyyətsizlikdir. Ey Müsəlmanlar! Allahdan qorxun! "Haqqında məlumatın olmadığı bir işin dalınca getmə. Çünki qulaq, göz və ürək - bunların hamısı sahibinin əməlləri barəsində sorğu-sual olunacaqdır." (İsra 36)

"Onlara əmin-amanlıq və ya qorxu xəbəri gəldikdə, onu yayarlar. Halbuki bunu Peyğəmbərə və özlərindən olan nüfuz sahiblərinə çatdırsaydılar, içərilərindən onun mahiyyətinə varan kəslər o xəbəri bilərdilər. Əgər sizə Allahın lütfü və rəhmi olmasaydı, əlbəttə, az bir qisminiz istisna olmaqla, hamınız şeytana uyardınız." (Nisa 83)

Ka'b b. Eşref Sui-qəsdi Haqqında:

Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm Müsəlmanların idarəçisi idi. Kab b. El-Eşrefi öldürməyə təşviq edən O idi və O Allahın rəsulu, Müsəlmanların idarəçisi idi. Amma bu gün bu işləri edənlər bu iki xüsusiyyətə də sahib deyildirlər.

İdarəçi onlara razılaşmasını pozan bir razılaşmalını öldürmək üçün icazə verdi mi?
Həm onlar Ka'b b. El-Eşrefin vəziyyətini bu əmrdən əvvəl də bilən səhabələrdən dahamı çalışqanlar? Səhabələrdən heç biri öz başına onu öldürməyə getməmişdi. Şübhəsiz onlar - Allah onlardan razı olsun - bunu idarəçiləri olan Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm icazə vermədən etməmişlər. İcazə verdiyində bunu reallaşdırdılar. Allah onlardan razı olsun və bizləri doğru yola çatdırsın.

Şeyx Saleh b. Fevzan əl-Fevzan hafazahullah, bu dəlili gətirənlərə cavab olaraq belə demişdir: "Ka'b'ın öldürülməsi hekayəsində sui-qəsd hücumlarının caiz olmasına bir dəlil yoxdur. Çünki Ka'b b. El-Eşrefin öldürülməsi Müsəlmanların idarəçisi olan Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləm'in əmriylə reallaşdırılmışdı. Ka'b, razılaşma daxilində olan xalqdan idi. Razılaşmağa xəyanət edincə, Müsəlmanları onun pisliklərindən qorumaq üçün öldürülməsinə icazə verilməsi lazımlı oldu. Onun öldürülməsi idarəçinin icazəsi olmadan, insanların fərdi olaraq və ya onlardan bir camaatın qənaətiylə reallaşmamışdır. Bu gün bu sahədə bilinən sui-qəsd hücumları isə belə deyil. Bu daşqınlığı İslam təsdiqləməz. Çünki bu, İslam və Müsəlmanlar haqqında böyük pisliklərə səbəb olar. "[1]

 Ka'b b. əl-Eşref öldürüldüyündə möminlər qüvvətli idilər. Bu hadisədən sonra Yəhudilərin qüvvəti qırılmışdır. Onlardan hər biri ancaq qorxaraq səhərləmişlər. Şeyhulislam İbn Teymiyye rahimehullah'ın əs-Sarimu'l-Meslul'da izah etdiklərinə baxın. [2]

O zaman Müsəlmanlar qüvvətli olmaları və Yəhudilərə qarşı qoya biləcək hazırlıqlarının olması səbəbiylə Ka'b'ı öldürdüklərini elan etmişlər idi.
Amma bu gün onlar bir çox ölkələrdə etdikləri partlatma və sui-qəsd hücumlarından sonra qaçırlar və onların xaricindəki günahsız kəslər də buna görə şiddətli bəlalara uğrayırlar.

Yenə Müsəlmanlar - bu günlərdə görüldüyü kimi - mislləmə edəcək gücə sahib deyildirlər.
Düşmənlərin bu kəslərin etdikləri səbəbiylə dininizə və ümmətinizə müsəllət olmaları gözəl görülə bilərmi?

Əgər: "Onlar bu hücumlardan əvvəl zatən bizə qarşı müsəllət olmuşlar" deyilsə,

Ümmətin yükünü yüngülləşdirməyə səy qöstərməniz mi yoxsa daha da ağırlaşdırmağa səy qöstərməniz mi lazımdır? Pisliyin azaldılması dini bir hədəf deyilmi? Yoxsa vəziyyət belə dedikləri kimidirmi?: "Onlara parça toxudum, lakin onlar üçün parça toxuyacaq kimsə görmədim. Bunun üzərinə toxuma dəzgahımı qırdım."

Ka'b b. əl-Eşref xaincə öldürülməmişdir. Nevevinin Muslim şerhinde[3]  Qazı Iyazdan - Allah hər ikisinə də rəhmət etsin - nəql etdiyi sözlərə baxın. Lakin bu gün edilənlər xainlik əhatəsinin xaricində qalmaz.

Səhabə yalnız Ka'b'ı öldürmüşdür. Çünki yalnız onun öldürülməsinə icazə verilmişdi. Amma bu kəslər yaş ya da quru hər şeyi yox edirlər. Çünki partlatma hərəkətlərinin nə yuları nə də gəmi vardır!

Keçən şərhlər, eyni zamanda Yəhudi Əbu Rəfi Selləm b. Ebi'l-Hukayk'ın və bənzərlərinin öldürülməsini dəlil gətirənlərə də bir cavabdır. Allah ən yaxşı biləndir.

Burada iki əhəmiyyətli məsələ vardır:

Birincisi: Hədd cəzalarını kim tətbiq edər? İdarəçimi, yoxsa xalqdan hər kəs tətbiq edə bilərmi?

İkincisi: İdarəçi hədd cəzalarını tətbiq etməzsə xalqdan bəziləri - detala getmədən - onu tətbiq edə bilərmi?

Birinci məsələyə gəlincə:

Əhli Sünnə'nin zikr etdiyi görüş budur: Hədd cəzalarını tətbiq haqqı başqalarının deyil, tək idarəçinin haqqıdır. Kimsənin bu mövzuda çəkişməsi caiz deyil. Necə ki İmam Əhməd b. Hənbəl rahimehullah belə demişdir: "Feyin bölünməsi və hədd cəzalarının tətbiq olunması idarəçilərə aiddir. Heç kim bu mövzuda onları tənqid edə bilməz və onlarla çəkişə bilməz. "[4]

İbnu'l-Medini rahimehullah da eynisini dilə gətirərək belə demiştir[5] : "Feyin bölünməsi və hədd cəzalarının tətbiq olunması idarəçilərə aiddir. Heç kim bu mövzuda onları tənqid edə bilməz və onlarla çəkişə bilməz. "[6]
əl-Lalkai, İbnu'l-Medini'den bir kimsənin xaricilərə və oğrulara qarşı özünü müdafiə edə biləcəyini söylədiyini və belə dediyini nəql edər: "Bütün rəvayətlər bunların öldürülməsini deyil, yalnız vuruşulmasını əmr etməkdədir. Ona hədd cəzasını özü tətbiq edə bilməz. Lakin onun vəziyyətini Allahın idarəçi etdiyi kimsəyə həvalə edər və o da bu mövzuda hökm edər."

Necə ki Qazı allame Şövqəni rahimehullah bu mövzuda icma olduğunu açıqlayaraq belə demişdir:

"Lakin bu vəzifənin idarəçiyə aid olduğuna bu xüsus ilə dəlil gətirmək mümkündür: Bizə mütevatir olaraq gəldiyinə görə Nəbi sallallahu əleyhi və səlləm zamanında, onun hüzurunda və onun əmriylə olması xaricində heç kim hədd cəzası tətbiq etməmişdir. Raşid xəlifələr dövründə və onlardan sonrakı bütün əsrlərdə və şəhərlərdə də vəziyyət belə idi. dalba dal gələn əsrlərdə vəziyyət belə davam etmişdir. Bütün bunlar hədd cəzalarını tətbiq işinin idarəçiyə aid olduğunu göstərməkdədir. İdarəçinin və ya İslam sultanlarının olmadığı zaman hədd cəzalarını onlar tətbiq edər. Əgər İslam idarəçisi və ya Allahın həddlərini tətbiq edəcək kimsə yoxsa bu vəcib Müsəlmanlara vəcib'i- kifaye olar. Bu cəzalar bir kimsədən ancaq tətbiq olunmaqla düşər. Bu vəcib'liyin əsli Müsəlmanlara istiqamətli olaraq qalmağa davam edər. ."[7]

Fiqh kitaplarına [8] baxan alimlərin sözlərinin bu nəql edilənlərin xaricinə çıxmadığını görər. Ancaq köləsinə və ya nökərinə qarşı əfəndinin vəziyyəti bundan xaricdir. Bu mövzunun detallarına girmənin yeri bura deyil.

Şemsuddin Əbul-Ferac el-Makdisinin Şerhu'l-Kebir'deki bu sözləriylə icma iddiasına dəlil gətirilmişdir: "Bir məsələ: Hədd cəzasını idarəçi və ya onun vəzifələndirdiyi adamdan başqasının tətbiqi caiz deyildir." Çünki bu Allah Təalanın haqqıdır və bu məsələ ictihada möhtacdır. Bu işi haqqıyla yerinə gətirə bilməyəcək kimsəyə güvenilemez…" Sonra rəy əhlinin kölə və ya nökərə hədd cəzasının əfəndisi tərəfindən tətbiq olunmasını qadağan etmələrini və bu vəzifənin də idarəçiyə aid olduğu fikirlərini zikr edər. Onlar deyərlər ki: "…Çünki hədd cəzası ancaq dəlil və təsdiq ilə vəcib olar. Bunun üçün; şahidlərin ədalətli olması, birlikdə gəlmələri və ya eyni məclisdə olmaları, zinanın həqiqətinin zikr edilməsi və digərləri kimi bir fakihin bilməsi lazım olan şərtlər güdülər. Yenə bir fakih, bu mövzudakı ixtilafları, bu mövzudakı doğru fikiri, təsdiqi vs. bilməlidir. Eynilə azad kəslərin hədd cəzalarında olduğu kimi bu vəzifə idarəçiyə və ya onun vəzifələndirdiyi kimsəyə həvalə edilir&"[9]

Bu söz ilə İmam Əhməd və İbnu'l-Medini'nin sözləri müxaliflərin fikirinə zidddir. Çünki onların sözündəki: "Hədd cəzalarının idarəçilərə aid olması keçmişdir" ifadəsi, elm əhlinin görüşünün bu şəkildə keçdiyinə və möminlərin yolunun bu olduğuna bir dəlildir. Necə ki Şövqəni bunu açıqca ifadə etmişdir. Bu mövzuda idarəçilərlə çəkişən üçün bu vəziyyətlər söz mövzusudur:

1- Əhli Sünnə vəl-Camaatın əsaslarına müxalif çıxmışdır.
2- Aydın olacağı kimi, idarəçilərə qarşı fitnələrin qapısını açmışdır.
3- Müsəlmanlar arasında qarışıqlıq qapısını açmışdır. Çünki hədd cəzalarının tətbiq olunması ictihada möhtacdır. Hədd cəzasını haqqıyla yerinə gətirə bilməyəcək kəslərə bu mövzuda güvenilemez. Bu işin idarəçiyə buraxılması lazımdır. [10]

Əks halda bu çəkişmə qapısını açar. Bunun fitnəyə aparacağında bir şübhə yoxdur. Bəzən bu, cahiliyye nərələrinin atılmasına, irqçiliyə, qrupçuluğa, məzhəbçiliyə və bənzərlərinə səbəb olar. Amma idarəçi ictihadını tətbiq edəcək qüvvətə malikdir. Bu işi idarəçi tətbiq etdiyi zaman bəhs edilən pisliklərdən yana ona etibar ədilər. Allah ən yaxşı biləndir.

Sizlər bu gün Müsəlmanların idarəçiləri və ya onların vəkillərisinizmi? Bu mövzuda idarəçilərlə çəkişmək üçün dəliliniz nədir? Sünnə və sələfdən gələn tətbiq, bu işdə çekişilemeyeceğini göstərməkdədir. Sizlər sələfə tabe olanlarsınızmı?

Şeyhulislam İbn Teymiyye rahimehullah da idarəçilərin zülmünə səbr etməyi əmr edən hədislər zikr etdikdən sonra belə demişdir: "Onların zülmlərinə səbr etmək, onların haqqlarını vermək və məzlumun haqqını Allahdan istəmək əmr edilməklə birlikdə, məzlumun bu kimi hallarda üsyan edərək döyüşməsinə icazə verilməmişdir. Çünki belə bir vəziyyətdə döyüşmək fitnədir. "Malı uğrunda öldürülən şəhiddir, dini uğrunda öldürülən şəhiddir" buyurulmuşdur. Əgər oğrula vuruşsa bu fitnə olmaz. Çünki bütün insanlar bu mövzuda köməkçi olarlar. Zalım kimsə xaricində xalqdan kimsə zərər görməz. İdarəçilərlə döyüşmək isə bunun tam əksinənədir. Çünki bunda fitnə vardır. Onların zülmündən daha böyük əhatəli bir pisliyə səbəb olar. Bu mövzuda qanuni olanı səbr etməkdir. "[11]

İkinci Məsələ: İdarəçi hədd cəzalarını tətbiq etməzsə baxılar; hisbe əhli/polislərin bunu tətbiq imkanları vardırmı? Və ya bu, böyük alimlər və bənzərləri tərəfindən, ağırlıq təşkil edən pislik bir tərəfə, böyük pisliklərə səbəb olmadan tətbiq oluna bilirmi? Şübhəsiz bu məsələnin detalları vardır. Əgər bunu yerinə yetirməyə imkan varsa zalım maneə törədilər, məzluma kömək edilər. - Daha əvvəl keçdiyi kimi - idarəçi və ya halqa qarşı bir pislik meydana gəlmədən pisliyin qapısı bağlanılar. Dəlillərin ümumi ifadələrinə və dinin qaidələrinə uyğun olan budur. Necə ki Şeyhulislam İbn Teymiyye rahimehullah belə demiştir[12]

  "Doğru görüş, "Əgər bunu ədalətlə yerinə yetirməyə güc çatdıra bilsələr, hədd cəzalarını yalnız idarəçi və onun vəkilləri tətbiq edə bilər" deyənin fikiridir. Fakihlerin dedikləri kimi bu iş idarəçiyə aiddir. Bu mövzuda yalnız idarəçi ədalətli ola bilər və güc çatdıra bilər… Eyni şəkildə, idarəçi hədd cəzalarını tətbiq etməzsə və ya ondan aciz qalsa, başqasının bu cəzanı tətbiq imkanı var deyə bu işin ona həvalə edilməsi lazım deyildir…"

"Bu vəcib'lərdə əsl, onun ən gözəl şəkildə yerinə yetirilməsidir. İdarəçi tərəfindən yerinə yetirilməsi mümkün olduğu zaman ikinci bir adama ehtiyac olmaz. Əgər bunu idarəçi yerinə yetirməzsə və bu cəzaların tətbiq olunması, tətbiq olunmamasından daha böyük pislik gətirməyəcəksə sultandan başqaları tətbiq edər. Çünki bu yaxşılığı əmr etmək və pisliyi qadağan etmək əhatəsindədir. Əgər bu cəzaların tətbiq olunması halında idarəçi və ya xalq haqqında daha çox pislik meydana gələcəksə, bir pislik daha pisiylə aradan qaldırılmaz. Allah ən yaxşı biləndir. "[13]

Şeyhulislam İbn Teymiyye rahimehullah'ın qərarı dəlillərə və qaidələrə uyğundur. Bir şeyin hamısı ələ keçməzsə, ələ keçən qisimi tərk edilməz. Məsləhətləri və mefsedetleri güdmək dində əhəmiyyətli bir məsələdir. Ancaq bu məsələnin qeydləri və şərtləri vardır. Qapı hər kəsə açıq deyildir.

Şeyhulislam İbn Teymiyye rahimehullah'ın qoyduğu şərtlərlə birlikdə zikr etdiyi şeylərdə ümmətə zərər verəcək bir pislik yoxdur. Müxaliflərin etdiklərində isə daha əvvəl zikr edilən pisliklər söz mövzusudur.  Çünki idarəçi aciz olsa hədd cəzalarının tətbiq olunmasında fitnə olmaz. Çünki o zəif və acizdir. Əgər idarəçi bunu yerinə yetirmirsə, Şeyhulislam fitnədən salamatlıqda olmağı şərt qoşmuşdur.  Yenə xalqın da fitnədən salam olmalarını şərt qoşmuşdur. Bu, onun qərarlaşdırdığı görüşün hamısındandır. Allaha həmd olsun.

Əks halda maslhatların və mefsedetlerin ancaq dinin ölçülərinə görə təqdir ediləcəyinin bilinməsi lazımdır. Böyük alimlər bu sahənin mütəxəssisləridir. Bu qapı hər kəsə açıq deyildır.

Müasirlərin etdikləri şeylər pisliklər olaraq geri dönməkdədir. Bu harada, imamların menheci harada?

Hər vəziyyətdə, Şeyhulislamın zikr etdiyi şərtlərdən birinin yerinə gəlməməsi halında xalqdan fərdlər, pislikləri maneə törətmək üçün hədd cəzalarını tətbiqi tərk edərlər.

Ehtimalla bu səbəblə fəzilət sahibi Şeyx Saleh əl-Fevzan hafazahullah belə demişdir: "Xülasəylə, hədd cəzalarının tətbiq olunması sultanın səlahiyyətlərindəndir. Əgər Müsəlmanların sultanı yokdursə yaxşılığı əmr edib pisliyi qadağan etməklə, Allah Təalaya hikmət və gözəl öyüd ilə dəvət etməklə və ən gözəl olan mübarizə ilə kifayətlənilər. Fərdlərin hədd cəzalarını tətbiqləri caiz deyildir. Çünki bu - izah etdiyimiz kimi - qarışıqlığa və fitnələrin meydana gəlməsinə səbəb olar. Bunda, ələ keçəcək məsləhətdən daha böyük pisliklər vardır. Qəbul edilən din qaydalarından biri, pisliklərin maneə törədilməsinin, yaxşılıqların əldə edilməsindən əvvəl gəlməsidir. "[14]

Şeyx Əbdüləziz b. baz rahimehullah, özlərinə zəmanət verilənlərdən kobudluq edənlər haqqında soruşulan bir suala cavab verərkən onların şəri məhkəməyə həvalə ediləcəklərini zikr etmişdir. Şəri bir məhkəmə olmadığı zaman nə ediləcəyi soruşulunca da belə cavab vermişdir: "Şəri bir məhkəmə olmazsa yalnız nəsihət verilər. İdarəçilərə nəsihət verilər və onlar xeyirə istiqamətləndirilərlər. Bu mövzuda Allahın diniylə hökm etmələrinə qədər onlarla köməkləşilər. Amma yaxşılığı əmr edib pisliyi qadağan edən əl uzadar, öldürər və ya vursa bu caiz deyildir. Lakin idarəçilərlə Allahın qullarına Allahın diniylə hökm etmələrinə qədər ən gözəl şəkildə köməkləşilər. Əks halda nəsihət vermək, onu xeyirə istiqamətləndirmək, pisliyə ən gözəl şəkildə qarşı çıxmaq lazımdır. Edilməsi lazım olan budur. Allah Təala: "Nə qədər bacarırsınızsa Allahdan qorxun...." (Təğabun 16) buyurmuşdur. Çünki əl ilə qarşı çıxmaq, öldürmək və ya döymək daha çox pisliyə səbəb olar. bu mövzunu bilən heç kim şübhə etməz ki, bu daha böyük pislik gətirər. "[15]

Əgər belə deyilsə:  Bəzi səhabələrin bəzi günah işləyən kəsləri hədd cəzası olaraq öldürdüklərinə dair rəvayətlər gəlmişdir. Bunlardan biri də budur:

Ömər b. əl-Hattab radıyallahu ənh Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləm'ə mühakimə olmağı qəbul etməkdən üz çevirən birini öldürmüşdür.

Həfsə bt. Ömər radıyallahu ənh'ə sehr edən bir nökərin öldürülməsini əmr etmişdir.

Cundeb əl-Xeyr b. Ka'b əl-Əzdi radıyallahu ənh - səhabədən olması haqqında ihtiaf olsa da - bir sehrbazı öldürmüşdür.

Kor bir adam Nəbi sallallahu əleyhi və selləm'ə təhqir edən bir nökəri öldürmüşdür.

Cavab: Bu hekayələrdən bəzisi səhih olaraq gəlmiş, bəzisi isə səhih deyildir.

Sələfin tətbiqində ümumi vəziyyət, hədd cəzalarını sultana buraxmaq və bu mövzuda onunla çəkişməməkdir.

Ömər radıyallahu ənh'ın öldürdüyü münafiq haqqındakı hekayə səhih deyildir. Əksinə səhih olan rəvayətlərə də zidddir. Necə ki Ömər radıyallahu ənh, Hatib'in öldürülməsi üçün Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləm'dən icazə istəmişdir. Bununla birlikdə onun öldürülməyi layiq olduğuna inanırdı. Bunun kimi bəzi hallarda Ömər radıyallahu ənh, Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləm'dən bəzi insanları, özbaşına öldürmək üçün önə atılmadan, icazə istəmişdi.

Zikr edilən bəzi şeylərə qarşı çıxanlardan biri möminlərin əmri Osman radıyallahu ənh'dır. O zaman Osman radıyallahu ənh, Əbdürrəhman b. Zeydə sehr edən nökəri öldürməsini əmr edən Həfsə radıyallahu ənh'əyə qarşı çıxmışdır:

Ahmed'in[16]  rəvayət etdiyinə görə bu xəbər Osman radıyallahu ənh'ə çatınca o buna qarşı çıxmışdır. Bunun üzərinə Abdullah b. Ömər radıyallahu ənh'imə gəlmiş, nökərin vəziyyətini xəbər vermişdir. Deyər ki: "Sanki Osman özünün icazəsi olmadan bu iş edildiyi üçün qarşı çıxır kimi idi"

İbn Əbi Şeybe'nin[17]  rəvayətinə görə bu xəbər Osman radıyallahu ənh'ə çatınca şiddətlə qarşı çıxmışdı. İbn Ömər radıyallahu ənh'imə ona gəlmiş və o nökərin sehrbaz olduğunu və bunu etiraf etdiyini söyləmişdi. Onun etdiyi cadunu tapmışlar idi. Osman radıyallahu ənh buna yalnız özünün icazəsi olmadan öldürüldüyü üçün qarşı çıxır kimi idi.

Beyhaki'nin[18] rəvayətində; bu xəbər Osman radıyallahu ənh'ə çatınca buna hirsləndi. İbn Ömər radıyallahu ənh'imə ona gəldi və belə dedi: "O nökər sehrbaz idi. Sehr etdiyini də etiraf etdi və o cadunu çıxardım." Bunun üzərinə Osman radıyallahu ənh imtina etdi. İbn Ömər radıyallahu ənh'imə dedi ki: "Sanki özünün əmri olmadan öldürüldüyü üçün hirslənmişdi."

Şerhu'l-Kebir[19] adlı kitabın sahibi də bununla dəlil gətirərək belə demişdir: "Həfsə radıyallahu ənh'ənin hərəkətinə gəlincə, Osman radıyallahu ənh ona qarşı çıxmış və bu özünə ağır gəlmişdir…"

Bu, möminlərin əmri olan Osman radıyallahu ənh'in Həfsə radıyallahu ənh'əyə sehrbaz nökəri özünün icazəsi olmadan öldürməsindən ötəri qarşı çıxdığına dair açıq bir dəlildir. Əgər Həfsə radıyallahu ənh'ənin hərəkətinin caiz olduğunda ittifaq olsaydı Osman radıyallahu ənh ona şiddətlə hirslənməzdi.

Şerhu'l-Kebir'de[20], əfəndinin, nökəri çubuqla cəzalandıracağı, ancaq bir rəvayətdə əl kəsmə və ya öldürmənin sultan tərəfindən ediləcəyi keçər. Çünki əfəndi kölənin sahibidir. Şafii'nin məzhəbinin zahiri də budur…"

Səhabə və onlardan sonrakılar ixtilaf etdikləri zaman onların sözlərindən xarici dəlillərlə, alimlərin əksəriyyətinin fikiriylə, dinin qaidələri və ruhuyla dəstəkləniləni seçərik. Bütün bunlar hədd cəzalarını tətbiq işinin sultana buraxılmasını və bu mövzuda çəkişməmək lazım olduğunu dəstəkləməkdədir.


Yenə belə deyilər: Həfsə radıyallahu ənh'ə təvildə tapılmışdır. Nökəri haqqında bu təvili etməyə daha haqq sahibidir. Çünki o, nökərini te'dib edə bilər, ona hədd cəzası tətbiq edə bilər. İbn Ömər radıyallahu ənh'imənin: "Onun nökəri sehrbaz idi və sehr etdiyini etiraf etdi, o cadunu çıxardım" deməsi də bunu dəstəklər. Allah ən yaxşı biləndir.

Sizlər idarəçilərsinizmi yoxsa hədd cəzası tətbiq etdiyiniz kəslər əsir və nökərləriniz olub siz onların əfəndilərisinizmi?

Siz nə onlardan nə də bunlardan olmadığınıza görə, Həfsə radıyallahu ənh'ə hekayəsini niyə dəlil gətirirsiniz? Əksəriyyətin buna sənəd vermədiyini, Osman radıyallahu ənh'in buna qarşı çıxdığını və Həfsə radıyallahu ənh'ənin nökərinin sehrbaz olması səbəbiylə onu öldürdüyünə dəlil gətirdiyini görürsünüz. Bütün bunlar sizin əleyhinizdədir!


Cündüb əl-Əzdi sehrbazı öldürdüyündə Velid b. Ukbe b. Əbi Muayt Cündübün hapsedilmesine əmr vermişdi. [21]  O bir səhabə idi və Osman radıyallahu ənh onu Kufə qubernatoru olaraq təyin etmişdi. Bu da onun Cündübə qarşı çıxdığını göstərməkdədir. Necə ki bu Osman radıyallahu ənh'in əmriylə olmuşdur. Çünki Velid, Osman radıyallahu ənh'in Kufə qubernatoru idi. Allah ən yaxşı biləndir.

Bəziləri, bəzi kafirlərə, idarəçiyə müraciət etmədən sui-qəsd hücumu etmənin caiz olduğuna bunu dəlil gətirmişlər: Əbu Davud, Nəsəi və başkaları[22]  İbn Abbas radıyallahu ənh'imədən bu hədisi rəvayət etmişlər:

"Kor bir adamın bir ümmü vəlidə uşaq doğan nökəri vardı, Nəbi sallallahu əleyhi və selləmə söyər, onun haqqında yaraşıqsız şeylər söyləyərdi. Kor onu bundan nəhy edər, lakin ka­dın imtina etməz, amma yenə onu məhrum edər amma dinləməzdi. Qadın bir gecə Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm haqqında yaraşıqsız şeylər söyləməyə, ona söyməyə başladı. Bunun üzərinə kor xəncəri götürdü qadının qarınına batırdı və üzeri­ne yüklənib onu öldürdü. Ayaqları arasına bir uşaq düşdü. Qadın oranı qana buladı. Səhər olunca hadisə Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləmə izah edildi. Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm xalqı topla­yıp belə dedi:

"Edəcəyini etmiş olan bu adamı Allaha həvalə edirəm, şübhəsiz mənim onda bir haqqım var, amma ayağa qalxsa müstəsna." Bunun üzərinə kor qalxdı, saflari yararaq və titrəyərək Nəbi sallallahu əleyhi və selləmin önünə gəlib oturdu və:
"Ey Allahın Rəsulu! Mən o nökərin sahibiyəm. Sənə söyər və sənin haqqında çirkin sözlər söyləyərdi. Onu nəhy edərdim dinləməz, məhrum edərdim vazgeç­mezdi. Mənim ondan inci dənəsi kimi iki oğulum var. O mənə qarşı da yumşaq idi. Dünən gecə yenə sənə söyməyə və haqqında çirkin sözlər söyle­meye başladı. Mən də xəncəri götürüb qarınına batırdım, üzərinə yüklənib onu öldürdüm!" dedi. Bunun üzərinə Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm:


"Diqqət yetirin! Şahid olunuq ki o qadının qanı hederdir" buyurdu.

Deyirlər ki, "Bu Kor nökərini Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləmə söydüyü üçün öldürdü və Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm də ona qarşı çıxmadı. Biz də Müsəlmanların ölkələrinə girən bu kəslərin çoxunun ölkələrimizə bu nökərdən daha çox zərər verdiklərini görürük. Onları öldürdüyümüz üçün bizə niyə qarşı çıxır və onların vəziyyətini idarəçilərə buraxmamızı niyə lazımlı edirsiniz?

Bu şübhəyə inşaallah bir neçə baxımdan cavab veriləcək:

Birincisi: Qazı'nın - xüsusilə qanlar barəsində - ancaq dəlil ilə hökm edə biləcəyi bilinməkdədir. Bu hekayədə də Nəbi sallallahu əleyhi və səlləm - adam qatil olmaqla birlikdə - kor adamın sözüylə əməl etmişdir. Bu hökm Nəbi sallallahu əleyhi və selləmə hastır. Çünki digər qazı'ların əksinə, Nəbi sallallahu əleyhi və selləmin dəlillərə müraciət etmədən öz məlumatıyla hökm verməsi caizdir. Bu da ancaq Allah Azze və Cellenin Nəbi sallallahu əleyhi və selləmə vəhy etməsi ilə olmaqdadır.

Necə ki əs-sindi Sunənu'n-Nəsəi ta'likinde[23]  belə demişdir: "Nəbi sallallahu əleyhi və səlləm vəhy ilə o adamın doğru söylədiyindən xəbərdar edilmiş ola bilər."

Əgər: Bu dəlilsiz olaraq hədisin təsis edilməsidir deyiləcək olsa

Cavab: Bunu Nəbi sallallahu əleyhi və selləmin bu sözü təsis etməkdədir: "Əgər insanlara iddia etdikləri hər şey veriləcək olsaydı, insanlar kəslərin qanlarını və mallarını iddia edərdilər. Lakin and, iddia edənə düşər. "[24] Hədis, yalnız iddiaya etibar edilməyəcəyinə dəlil olmaqdadır.

Necə ki Nəbi sallallahu əleyhi və səlləm belə buyurmuşdur: "Şübhəsiz sizlər iddialarınızı mənə gətirirsiniz. Biriniz dəlilini digərininkindən daha qüvvətli təqdim edə bilər və onun lehinə hükmedebilirim."[25]

Bu, Nəbi sallallahu əleyhi və selləm'in insanlar arasında dəlil ilə hökm etdiyini göstərməkdədir. Necə ki bəzən öz məlumatıyla hökm vermişdir. Bu da özünə xas xüsusiyyətlərdəndir. Elm əhlinin seçilən fikirinə görə başqaları bu hökmdə deyildir.

İkincisi: Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləm'in xalqdan fərdlərə ölümü haqq edənləri öldürmələri üçün sənəd vermədiyini göstərən xüsuslardan biri, kor adamın insanları yararaq və titrəyərək gəlməsidir. Yəni etdiyindən ötəri qorxurdu. Bir rəvayətdə: "yellənərək gəldi" şəklindədir. Bu, gedişdə sarsılmaq deməkdir. Əgər kor adam etdiyi şeyin sənəd verilmiş bir hərəkət olduğunu bilsə, bunun nəticəsindən və Nəbi sallallahu əleyhi və selləm'in hirslənməsindən qorxmazdı.
Yenə, kor adam başlanğıcda etdiyi şeyi etiraf etməmişdir. Əksinə oturanlarla birlikdə oturmuş, etdiyi şeyi ancaq Nəbi sallallahu əleyhi və selləm'in insanlara: "Edəcəyini edən adamı Allaha həvalə edirəm. Şübhəsiz mənim onun üzərində bir haqqım vardır. Ancaq özü qalxsa müstəsna" deyərək etdiyi vəzindən sonra xəbər vermişdir. Bu da kor adamın bu işdə sənəd verilmədiyini bildiyini göstərər.  

Üçüncüsü: Kor adam, ümmü vəlid nökərini özünə aid olduğu üçün, hədd cəzasını tələb edən bir cinayət törətdiyində əfəndisi olaraq onu cəzalandıra biləcəyi və öldürə biləcəyi fikirində idi. Bununla birlikdə, daha əvvəl açıqlandığı kimi bu, seçilməyən bir görüşdür. Sizlər isə idarəçi olmadığınız kimi Müsəlmanlardan və digərlərindən öldürdüyünüz kəslərin əfəndiləri də deyilsiniz!

Dördüncüsü: Əgər bu hökmün insanlardan fərdlərə də caiz olduğunu qəbul etsək, şübhə yox ki olacaq olan olar. Əgər bu vəziyyət daha böyük pisliklərə səbəb olmasaydı, meydana gələnlər bunun əksinə bir şəkildə reallaşmazdı. Razılaşmalı kəsləri xalqdan fərdlər öldürsə bu böyük bir pisliyə səbəb olar. Nəhayət sizlərin Müsəlmanları və digərlərini öldürməklə qalmadığınızın ən böyük şahididir. Əksinə sizlər özünüzü də öldürməkdəsiniz! Dəlil harada, iddia harada?

Bu fikirlərin sahiblərindən biri məqsədini reallaşdırmaqdan aciz qaldığında özünü öldürməyə və imkan tapsa özüylə birlikdə eyni fikirə ortaq olduğu qardaşlarını da öldürməyə cəhd edir. Tutulub sirlərinin ortaya çıxarılmasından qorxurlar. Beləcə bir çox cinayətləri bir araya gətirmiş olurlar. Bu, alimlərin menhecini tərk edib dinini oradan buradan öyrənənlərin aqibətidir. Pis sondan Allaha sığınarıq!


Nəbi sallallahu əleyhi və selləmin "Məhəmməd yoldaşlarını öldürür" deməmələri üçün İbn Selulu öldürməyi tərk etdiyini bilmirlərmi? Halbuki İbn Selul, Nəbi sallallahu əleyhi və selləmə söyərək öldürülməyi layiq olmuşdu.

Allah Azze və Cellenin bu ayəsini bilmirlərmi? "Müşriklərin Allahdan başqalarına tapındıqlarını söyməyin. Yoxsa onlar da elmsiz olaraq düşməncəsinə Allahı söyərlər.." (Ən'am 108)

Bu kəslər; "Kafirlərin qurban olduğunu açıqlamayanlar təxribata uğramışlar" deyir. Yaxşı bu necə olur? Halbuki ayə zəiflik hallarında müşriklərin öldürülməsi bir tərəfə, onlara söyməkdən dahi qadağan etməkdədir! Qur'an uduzmaya və müvəffəqiyyətsizliyəmi dəvət edir? Zəiflik halıyla qüvvət halını ayırt etmirlərmi?

Bunlar bizə bu kəslərin fiqhinin, sələfin olduqca əhəmiyyət verdiyi bu mövzuda hara çatdığını göstərməkdədir.

Şeyhulislam rahimehullahın bu sözlerini[26] düşünün: "Məsləhətlərlə mefsedetler və yaxşılıqlarla pisliklər ziddiyyət təşkil etsə və ya bunlar qarışsa bunlardan ağırlıq təşkil edəninin seçilməsi lazımdır. Çünki əmr və qadağan etmə məsləhətin əldə edilməsini və mefsedetlerin def edilməsini ehtiva edirsə buna ziddiyyət təşkil edən vəziyyətə baxılar; əgər qaçırılan məsləhətlər və ya meydana gələn mefsedetler daha çoxsa bu əmr edilən bir şey olmaz. Hətta mefsedeti məsləhətindən çox isə bu haram olar. Lakin məsləhətlər və mefsedetler dinin ölçüləriylə dartılar. İnsan naslara tabe olmağa nə vaxt güc çatdırsa bundan sapa bilməz. Əks halda bənzərlərini bilərək fikiriylə içtihat edər. Bundan və hökmlərə dəlalətindən xəbərdar olan kimsənin naslara ehtiyac duyması azdır"

Şeyhulislamın sözlərindəki məqsəd açıqdır. Burada məqsədin bu olduğu qəbul edilmişdir: adam başqa bir nas ilə ziddiyyət təşkil etmədikcə nas ilə əməl edər. Daha əhəmiyyətli olan bir şeyi qaçırmadığı müddətcə və ya dəlilin qadağan etdiyi daha pis bir şey meydana gəlmədiyi müddətcə dəlil ilə əməl edər. Amma naslar ziddiyyət təşkil etsə məsləhətlərlə mefsedetleri dartar. Bütün bunlarda ölçü dindir. Naslardan xəbərdar olan məsləhətləri və mefsedetleri bilmədə müvəffəqiyyətli olar. Bu mövzudakı səhih araşdırmadan sonra daha əhəmiyyətli bir vəcibi yerinə yetirmək üçün bir vəcibi tərk edən kimsə dinin naslarına tabe olmuşdur. Nasların xaricinə çıxmış olmaz.

Şeyhulislam rahimehullah belə demiştir[27] : "Yaxşılığı əmr etmək və pisliyi qadağan etmək ən böyük vəcib'lərdən və ya müstəhəblərdən olduğuna görə bunun məsləhətinin mefsedetine ağırlıq təşkil etməsi zəruridir. Çünki rəsullar bunun üçün göndərilmiş, kitablar bunun üçün endirilmişdir. Allah fəsadı sevməz. Əksinə Allahın bütün əmrləri məsləhətin özüdür. Necə ki Allah Təala yaxşılığı və iman edib saleh əməllər işləyən islahatçıları tərifləmiş, fəsadı və fəsadçıları bir çox yerdə pisləmişdir. Yaxşılığı əmr və pisliyi qadağan etmənin mefsedeti, məsləhətindən çox isə bir vəcib tərk edilmiş yaxud bir haram işlənmiş olsa dahi Allah onu əmr etməmişdir."

Yenə belə der [28] : "Lakin əgər pisliyə qarşı çıxmaq, ancaq ondan daha çirkin olanıyla davam edirsə, pisliyin bu şəkildə aradan qaldırılması da bir pislikdir. Yaxşılıq, ancaq mefsedeti məsləhətindən çox olan qarşı çıxmaqla əldə edilə bilirsə, bu yaxşılığı bu şəkildə qazanmağa çalışmaq da bir pislik olar."








[1]  Fetava'l-Eimme Fin-Nevazili'l-Mudelheme (101)dən nəqlən.
[2]  (2/411-412)
[3]  (12/371)
[4]  Abdus b. Malik el-Attarın Əhməd b. Hənbəldən rəvayət etdiyi Usulu's-Sunne (s. 66 nömrə: 30) baxın.: əl-Lalkai, Şərhi Üsulu Etiqadı Əhl-his-Sunne (1-2/160)
[5]  əl-Lalkai (1-2/168)
[6]  (1-2/169)
[7] Vebilu'l-Gamam Alə Şifau'l-Evam (2/332) Məhəmməd Subhi Hallak hafazahullahın təhqiğiylə, Mektebetu İbn Teymiyye və Mektebetu'l-İlm nəşri. Baxın.: Əbul-Hasen Yəhya b. Ebi'l-Hayr əl-İmranı əş-Şafii əl-Yeməni - vəfatı hicri 558) əl-Bəyan Fi Mezhebi'l-İmam Şafii (12/376) Kasım b. Məhəmməd ən-Nuri təhqiğiylə, Daru'l-Minhac nəşri.
[8]  Məsələn Şemsuddin el-Makdisinin Şerhu'l-Kebir'ine (26/175-176) baxın. Təhqiq: Şeyx Abdullah b. Abdulmuhsin ət-Turki. Hecr nəşri.
[9]  (26/170, 172 məsələ nömrə: 4371, 4372) Təhqiq: Abdullah b. Abdulmuhsin ət-Turki, Hecr nəşri.
[10]  Baxın.: əl-Muqni (26/170-171) Təhqiq: Dr. ət-Turki
[11] əl-İstiqamət (1/35-36)
[12]  Mecmuu'l-Fetava (34/176)
[13]  Buna bənzər şərhlər üçün Şeyx İbn Baz rahimehullahın sözlərinə baxın Məcmunun Fetava və Makalatun Mutenevvia (6/64-65)
[14]  Fetava'l-Eimme Fin-Nevazili'l-Mudelheme (170)
[15]  Fetava'l-Eimme Fin-Nevazili'l-Mudelheme (s. 67-68)
[16] əl-Müsned (1779) isnadı səhihdir.
[17]  əl-Musannef (9/416 nömrə: 7961, 10/135-136 nömrə: 9029) hekayənin əsli üçün baxın.: əl-Muvatta və Abdurrazzakın Musannefi.
[18]  əs-Sunenu'l-Kubra (8/136)
[19]  (26/176) Təhqiq: Şeyx Abdullah b. Abdulmuhsin ət-Turki, Hecr nəşri.
[20]  (26/175-176)
[21]  Baxın.: əl-İsabe (1/615-616). Cundub b. Ka'b el-Ezdinin hal tərcüməsi.
[22]  Əbu Davud (4361) Nəsəi (4070) Baxın.: Keşfu'l-Gumme Bəyanı Hasaisi Rasulillah sallallahu əleyhi və səlləm və'l-Ümmə kitabının tahrici (s. 234) isnadı səhihdir.
[23]  (4/108) Daru'l-Fikr nəşri.
[24] Buxari (4552) Muslim (1711) "Dəlil gətirmək iddia edənə düşər" çoxu ilə rəvayəti üçün baxın.: İrvau'l-Galil (4261)
[25]  Buxari (6967) Muslim (1713)
[26]  Mecmuu'l-Fetava (28/129)
[27]  əl-Əmri bil-Mə’ruf və’n-Nəhyu Ani’l-Munker (s. 17)

[28]  Minhacu's-Sunne (4/536)