"mömin qadınlara de ki, gözlərini haram buyurulmuş şeylərdən
çevirsinlər, ayıb yerlərini qorusunlar; öz-özlüyündə görünən istisna olmaqla,
zinətlərini göstərməsinlər; baş örtüklərini yaxalarının üstünə çəksinlər;
zinət yerlərini ərlərindən, yaxud öz atalarından, yaxud ərlərinin atalarından
(qayınatalarından), yaxud öz oğullarından, yaxud ərlərinin oğullarından, yaxud
öz qardaşlarından, yaxud qardaşlarının oğullarından, yaxud bacılarının
oğullarından, yaxud öz qadınlarından, yaxud sahib olduqları cariyələrdən, yaxud
kişiliyi qalmamış xidmətçilərdən, yaxud qadınların məhrəm yerlərini hələ
anlamayan uşaqlardan başqasına göstərməsinlər; gizlətdikləri bəzək şeylərini
göstərmək üçün ayaqlarını yerə vurmasınlar. ey möminlər! hamınız allaha tövbə
edin ki, nicat tapasınız!." ( 24 nur 31)
bu ayədə allah azze və celle, qadının üz örtüsünü açıb
zinətlərini göstərə biləcəyi kəsləri saymış, ancaq qadının əmi və dayısını zikr
etməmişdir. bu ayəyə görə qadın, əmisi və dayısının yanında xarici örtüsünü
çıxara bilməz, ev içindəki paltarıyla əmi və dayısının yanına çıxa bilməz,
üzünü aça bilməz. bu açıklamama cumhurun müxalif çıxması ancaq dində heç bir
hüccet dəyəri olmayan müqayisə yoluyladır. belə ki:
Birinci Etiraz:
"allah azze və celle nisa surəsi 23 ayəsində əmi və dayını
qadına məhrəm olaraq zikr etmiş, nikahını haram etmişdir. allah azze və celle
belə buyurmuşdur:
"sizə analarınız, qızlarınız, bacılarınız, bibiləriniz,
xalalarınız, qardaş və bacılarınızın qizları, süd analarınız, süd bacılarınız,
arvadlarınızın anaları və yaxınlıq etdiyin qadınlarınızın himayənizdə olan
qızları ilə evlənmək haram edildi. cinsi əlaqədə olmadığınız qadınlarınızın
qızları ilə evlənmək isə sizin üçün günah dəyildir. öz belinizdən gələn
oğullarınızın arvadları ilə evlənmək və iki bacını birlikdə almaq da sizə haramdır."
(4 Nisa 23)
bu ayədə qardaş qızları və bacı qızları zikr edilmək surətiylə,
qadının əmisi və dayısıyla nikahı haram qılınmışdır."
cumhur, qadının əmi və dayısını, digər məhrəmlərə müqayisə edərək:
"digər məhrəmlərinin yanında qadın zinətlərini göstərə bildiyinə görə
əmisinin və dayısının yanında da zinətlərini göstərə bilər, üzünü və əlini aça
bilər" demişlər.
Birinci Etirazın Cavabı:
Qohumun məhrəm olması və nikahının haram olması, qadının onun
yanında zinətlərini göstərə biləcəyi mənasını verməz. necə ki allah azze və celle, qadının zinətini göstərə biləcəyi
kəsləri nur surəsi 31. ayəsində tək-tək saymışdır.
rəbbin unuducu dəyil! allah azze və celle qısaca: "qadın, məhrəmləri
yanında zinətini göstərə bilər" deyə bilərdi. lakin belə deməmiş, tək-tək
saymışdır. lakin sayılanlar arasında qadının əmisi və dayısı yoxdur. nassın
sarahati, müqayisəni ləğv etməkdədir!
digər tərəfdən, görməzsinizmi ki, qadına kayınbiraderiyle
evlənməsi, əriylə nikahı davam müddətcə haramdır. bununla birlikdə, qadının
kayınbiraderine zinətini göstərməsinin haram olması bir tərəfə, yanına girməsi
dahi haram qılınmışdır. bu da müqayisənizi ləğv etməkdədir.
İkinci Etiraz:
buxari və muslim, aişə radıyallahu ənhədən rəvayət edirlər:
"süd əmisi eflah hicabın nüzulundan sonra aişə
radıyallahu ənhənin yanına girmək üzrə icazə istəmək üçün gəldiyində nəbi sallallahu əleyhi və səlləm əmisinin
girməsinə icazə verənə qədər o da ona icazə vermədi. "[1]
nəbi sallallahu əleyhi və selləmin, eflahın aişə radıyallahu
ənhənin yanına girməsinə icazə verməsinin səbəbi, eflahın onun süd əmisi
oluşudur. bu da göstərir ki, qadının yanına əmisi və dayısı girə bilər.
İkinci Etiraza Cavab:
biz buna etiraz etmərik. qadının yanına əmisi və süd əmisi girə
bilər. ancaq bu rəvayətdə qadının, əmisinin yanında ev içindəki paltarlarıyla
söykən/dözə biləcəyinə və ya üzünü aça biləcəyinə bir dəlalət yoxdur. bu halda,
nur surəsi 31. ayəsində əmr edilən xüsus hələ də baqidir. qadının əmisi və ya
süd əmisi, qadının məhrəmi olduğu üçün onun yanına girə bilər. əgər namaharemi
olsaydı və qadın tam təsəttür xalçanda olsaydı da/də/dahi, yanına girə
bilməzdi. çünki bir-birlərinə namahrem olan adam və qadınlar, bir-birlərini
görmələrini maneə törədən bir pərdə və ya divar arxasına keçməklə əmr
olunmuşlar. bu naslarda olduqca açıq dəlillərlə tasrih edilən bir vəziyyətdir.
bu dəlillərin bir qisimini həya sığortası adlı risələmde zikr etdim və etiraz
edənlərin şübhələrinə cavab verdim. bu dəlillərdən sonra hələ bu mövzuda
müxalif çıxanlar ancaq inadçı və ürəklərində əyrilik olan kəslərdir.
xülasəylə, zikr edilən bu rəvayətdən aydın olar ki, qadına xarici
olan kişilər, qadın təsəttürlü olsa dahi onun yanına girə bilməzlər. əmisi və
süd əmisi kimi məhrəmləri isə, qadın təsəttürlü olarsa onun yanına girə
bilərlər.
Üçüncü Etiraz:
"sən bu sözlərinlə sələfin dilə gətirmədikləri yeni bir görüş
ortaya atsan. beləcə ya icmaya müxalif çıxırsan ya da cumhura müxalif çıxaraq
şaz qalırsan"
Üçüncü Etiraza Cavab:
bu görüş allah’a həmd olsun sələfin dilə gətirmədikləri bir görüş
dəyildir. təbiinin təfsirdə imam olan alimlərindən şa'bi və İkrime bunu ifadə etmişlər.
təbiin təfsirçilərindən şa'bi və İkrime; (nur surəsi 31. ayəsində)
belə demişlər:
لَمْ يُذْكَرَ الْعَمُّ وَالْخَالُ لاَ تَضَعُ
خِمَارَهَا عِنْدَ الْعَمِّ وَالْخَالِ
"əmi və dayı bu ayədə (qadının zinətini göstərə biləcəyi
kəslər arasında) zikr edilməmişdir. qadın əmi və dayısının yanında
üzörtüsünü aça bilməz. "[2]
ibn kəsr və ondan sonra cemaluddin əl-Qasimi də təfsirlərində bunu
zikr etmişlər. bu rəvayətlər bu mövzuda icma olmadığını göstərməkdədir. hətta
söylədiyimizin əksinə kitab və sünnədən dəlil olmadığı kimi, nə səhabədən nə də
təbiindən, şa'bi və İkrimenin sözlərinə müxalif bir söz də bilinməməkdədir.
əksinə nur surəsi 31. ayəsi bu mövzuda açıq bir dəlildir. vəziyyət belə
olduğuna görə şazlıktan söz edilə bilməz. çünki şazlık ancaq dəlilə
müxalifətdir. bu məsələdə ortada şaz görüş varsa, bu da cumhurun nassa zidd
olan fikiridir. həmd və minnət allahadır.
[1] səhih. buxari (5103) və muslim.
[2] səhih məktu. ibni əbi şeybe (4/13) əhməd ehkamunusa
(31) dayanarıl-mensur (7/287) kurtubi
(12/233) ibnu'l-cevzi zadu'l-mesir (6/418)
fethu'l-bari (8/532) ibn kəsr təfsir (6/456)
Əbu Muaz əl-Çubukabadi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder