Mescidu'l-Haram'da Oxunan Azandaki Bidət Hüccet Değildir

                    Mescidu'l-Haram'da Oxunan Azandaki Bidət Hüccet Değildir‏

Bilindiyi üzrə Azanda teganni etmək (ədalətsiz uzatmalar və səs dalğalandırmalar) əsrimizdə yayılmış olan çirkin bidətlərdəndir. Necə ki Abdurrazzak Musannefində Yəhya el-Bekkadan belə rəvayət etmişdir: "İbn Ömər radıyallahu ənhimənin birinə belə dediyini gördüm: "Şübhəsiz ki mən sənə Allah üçün nifrət edirəm." Sonra yoldaşlarına dedi ki: "Çünki bu azanında teganni edir və bundan ötəri pul götürür."

Bu çirkin bidət, Kəbədə və Mescidu'l-Haram'da dahi şahid olunan bir hala gəlmiş, nasları və sələfin tətbiqini gözardı edən kəslər, hevalara xoş gələn bu bidətə qarşı lakayd qalmışlar, hətta Məkkə və Mədinədə işlənən bu cürmü hüccet gətirər olmuşlar.

Halbuki köhnə Suud Müftisi Şeyx Məhəmməd b. İbrahim rahimehullahın bu bidətə qarşı xəbərdarlıq etdiyi, Fətvalarının yığıldığı kitabda beləcə iştirak etmiş:

Şeyx Məhəmməd b. İbrahimdən Mescidu'l-Haram Müəzzinləri başçısına:

Allahın salamı, rəhməti və bərəkətləri üzərinizə olsun. Bundan sonra: Mescidu'l-Haram'ın bütün müəzzinlərinə dözümlü, asan bir azan oxumalarını, səsi dalğalandırıb uzatmaqdan qaçınmalarını təbliğ etməğiniz lazımdır. Çünki bu an etmiş olduqları bu dalğalandırma və uzatmalar, azanın qanuni oluşunu maneə törətməkdədir. Onların bundan qaçınmaları və qanuni olanı güdmələri lazımdır. Azanları zəmzəmdə azan oxuyan müəzzinin azanı kimi olmalıdır. Sizlərin də bunu onlara xəbər verməniz və bunu pozuntu edib etmədiklərini nəzarət etməniz lazımdır.

Vəssalamu əleykum.Şeyx Məhəmməd b. İbrahim, Fetava (2/94 tarix: 21.7.1983)

Tegannisiz Azan Necə Olar?

Aralarında müəzzinlərin də olduğu insanların çoxu azandakı uzatma və lahinler üçün Mescidu'l-Haram'daki azanı bəhanə göstərməkdədir. Bu məsələnin daha da işıqlığa qovuşması üçün Şeyx Əbdüləziz er-Racihinin sözünü də köçürək:

"… Hətta Quran qiraətində dahi bəzı (quran oxuyucuları) qurralar - bundan Allaha sığınarıq - teganni edirlər. Teganni edənlərdən birindən "Qul huvallahu ehad" deyə oxuyarkən teganni etdiyini eşitdim. Bundan Allaha sığınarıq. Allahdan salamatlıq və nuş diləyərik. Ya da hədisdə teganni edər! Hətta azanda və Quran qiraətində də teganni edərlər. Onu sıravi bir okuyuşla, səsi dalğalandırmadan oxumaq lazımdır. Buna görə Sahihu'l-Buhari'de Ömər b. Əbdüləzizin müəzzininə belə dediyi sabit olmuşdur: "Ya asan bir azan oxu ya da səni vəzifədən götürərik." Bəzı insanlar azan oxuduğunda səsi dalğalandırır. Bu lahindir. Allah dedikdən sonra səs bitincə təkrar Allah deyərkən digər bir səs gətirir, aaaa deyə uzadır. Bu nədir? Bu səsi dalğalandırmadır. (Allahu ekberullaaaahu əkbər şəklində oxuyanlar kimi) Asanca azan oxur: Allahu əkbər. Allahu əkbər. Allahu əkbər. Allahu əkbər. Şəklində oxu. Uzat, lakin səsi dalğalandırma. Bir səs bitər bitməz arxasından digər bir səsi gətirmək telhindir.

Alimlər telhin ilə azan oxumanın və telhin ilə qiraətin çirkin olduğunu söyləmişlər. Yenə bəzi müəzzinlərin azan sözlərini uzatmada bərabər davranmadıqlarını görərsən. Təkbirləri bir-birinə münasib etməz. İlk təkbiri qısa, ikincisini uzun oxur. İlk təkbirdə "Allahu əkbər" deyər, sonra ikincisini ilkinə yükləyərək və daha çox uzadaraq "Allaaaahu əkbər" deyər. Təkbirlər bərabər uzadılmalıdır. İlk təkbir ilə ikincisi arasında tarazlıq olmalıdır. Şahidlikdə: Əşhədu ən la ilahə illəllah deyərkən, ikincisi uzatmada birincisinə bərabər olmalıdır. Belə edilsə telhin olmaz. Bəzi müəzzinlər müğənnilərin oxuduqları azanı bəyənir, sonra da onları təqlid etməyə qalxırlar. Sonra, yenə hər təkbir özü sərhədində olmalı, Allahu əkbər dəyincə dayanılmalı, hər təkbir arasında nəfəs alınmalıdır…"