AXİRƏT GÜNÜNƏ İMAN

Bîsmilləhirrəhmanirrəhîym

Əhli sünnə vəl-camaat axirət gününə etiqad edər və inanarlar. Bunun mənası da qiyamət gününə uca Allahın kitabında, Rəsulunun da (sünnəsində) ölümdən sonrasından etibarən cənnətliklər cənnətə, cəhənnəmliklər də cəhənnəmə girəcəyi zamana qədər meydana gələcək şeylərə dair vermiş olduqları xəbərlərin bütününə və qiyamət gününə tam təsdiq və əskiksiz inanmaqdır.
Uca Allah, Kitabı Kərimində axirət gününü vurğulu bir şəkildə çox haqqında danışılan etmiş, hər yerdə onu dilə gətirməyə əhəmiyyət vermiş, hər bir münasibətlə ona diqqət çəkmiş, reallaşacağını qəti ifadələrlə vurğulamış, onu çox xatırlatmış, axirət gününə iman ilə Allaha iman etməyi bir-birinə bağlı olaraq zikr etmişdir. Uca Allah belə buyurmaqdadır: "Onlar sənə endirilənə də səndən əvvəl endirilənə də iman edərlər. Onlar axirətə də şübhə etmədən inanarlar." (əl-Bəqərə, 2/4)
Əhli sünnə vəl-camaat qiyamətin qopma zamanının Allah tərəfindən bilindiyinə, Allahdan başqa kimsənin onu bilmədiyinə inanarlar. Uca Allah belə buyurmaqdadır: "Saatin (qiyamətin nə vaxt qopacağının) elmi şübhəsiz Allahın indindedir." (Lukman, 31/34)
Uca Allah qiyamətin qopma zamanını qullarından gizli tutmuş olmaqla birlikdə qopmasının artıq yaxınlaşdığına dəlalət edən bəzi əməra, əlamət və şərtlər etmişdir.
Əhli sünnə vəl-camaat ayrıca qiyamətin qopacağının əlamətləri olan kiçik və böyük əlamətlərinin bütününə inanarlar. Çünki bunlar da axirətə imanın əhatəsi içərisindədirlər.
Qiyamətin Kiçik Əlamətləri:
Bunlar qiyamətdən olduqca uzun zaman əvvəl ortaya çıxan əlamətlərdir. Bunlar alışılan növdən olarlar. Kimiləri də böyük əlamətlərlə birlikdə də ortaya çıxa bilər. Qiyamətin kiçik əlamətləri olduqca çoxdur. Bunlardan səhih olaraq məlumatı çatanların bir hissəsini xatırladaq:
Peyğəmbərimiz Məhəmməd -sallallahu əleyhi və səlləmin göndərilməsi, onunla nübuvvet və risalətin sona çatması, vəfat etməsi, Beytu'l-Makdis'in fəth edilməsi, fitnələrin ortaya çıxması, yəhudi və xristianlar kimi keçmiş ümmətlərin izindən gedilməsi, dəccalların və peyğəmbərlik iddiasında apılanların ortaya çıxması.
Rəsulullah, -sallallahu əleyhi və səlləm- haqqında hədis uydurulması, sünnəsinin rədd edilməsi, yalanın artması, xəbərlərin nəql edilməsində işin möhkəm tutulmaması, elmin qaldırılması və kiçik kəslərdə elm axtarış cəhətinə gedilməsi, cahillik və fəsadın ortaya çıxması, salehlərin getməsi, İslamın ilmiklerinin tək-tək həll edilməsi, sair ümmətlərin Məhəmməd -sallahu əleyhi və səlləmin əleyhinə bir-birlərini çağırmaları, sonra da İslamın və müsəlmanların garib olmaları
Öldürmənin çoxalması, bəla və çətinliklərin çoxluğundan ötəri ölümün xahiş edilər hala gəlməsi, qəbirdəkilərə gıbta edilməsi, bəlaların şiddəti səbəbindən adamın ölmüş birinin yerində olmağı xahiş etməsi, ani ölümlərin, zəlzələ və xəstəliklər səbəbindən ölümlərin çoxalması, kişilərin ədəd tərəfindən azalıb qadınların çoxalması, çılpaqmış kimi geyinib çıxmaları, yollarda dahi zinanın yayılması, insanları çubuqla döyən polis və bənzəri güclərin zalımlara köməkçi olmaları.
Çalğıçılığın, içkinin, zinanın, faizin, ipək geyinmənin ortaya çıxması, bunların halal qəbul edilməsi, yerin dibinə keçən quru parçalarının, insanların surətlərinin dəyişməsinin və böhtanların çıxması.
Əmanətə riayət edilməməsi, ehil olmayanların iş başına gətirilmələri, insanların ayaq dəstəsindən olanlarının liderlik etmələri, alçaq kəslərin, xeyirli kəslərin üstünə çıxmaları, nökərin əfəndisini doğurması, yüksək bina etməklə yarışılması, məscidlərin bəzəkli püslü olmasıyla insanların öğünmeleri, bütlərə ibadət edilənə və ümmət arasında şirk ortaya çıxana qədər zamanın dəyişikliyə uğraması.
Yalnız tanış kəslərə səlam verilməsi, ticarətin çoxalması, bazarların bir-birinə çox yaxın olması, insanların əllərində xeyli çox malın tapılmasına baxmayaraq şükr edilməməsi, çox xəsislik göstərilməsi, yalan şahidliyin çoxalması, haqq şahidliyin gizlənməsi, həyasızlığın ortaya çıxması, düşmənliklərin, nifrətləşmələrin, kin tutmaların, qohumluq bağının kəsilməsinin və pis qonşuluq əlaqəsinin başgöstermesi
Zamanın yaxınlaşması, zamanın bərəkətinin azalması, ayparaların qalın görünməsi, qapqaranlıq gecə parçaları kimi fitnələrin ortaya çıxması, insanların bir-birinə xariciləşməsi, İslamın təşviq etdiyi sünnələrə diqqət edilməməsi, yaşlıların gənclərə bənzəməyə çalışması.
Yırtıcı heyvanların, cansız varlıqların insanlarla danışması, altından bir dağ arxasında Firatın suyunun çəkilməği, möminin gördüyü yuxunun doğru çıxması.
Rəsulullah -sallallahu əleyhi və səlləmin Mədinə"si isə pislikləri çölə atan bir şəhərdir. Orada yalnız təqva sahibi saleh kəslərin qalması, Ərəb yarımadasının təkrar yamyaşıl bağçalara və çaylara çevrilməsi, insanların özünə itaət edəcəkləri Kahtan qəbiləsindən bir adamın ortaya çıxması.
Rumların çoxalması və müsəlmanlarla döyüşmələri, müsəlmanların daş və ağac: "Ey müsəlman! İşdə bir yəhudi, gəl onu öldür" deyəcək şəkildə yəhudilərlə döyüşmələri (Buxari rəvayət etmişdir.)
Kostantiniye (İstanbul) necə fəth edildisə, Roma da fəth edilmədikcə qiyamət qopmayacaq
Və daha başqa səhih hədislərlə sabit olmuş xeyli çox əlamət də vardır.
Qiyamətin Böyük Əlamətləri:
Bunlar qiyamətin yaxınlaşdığının dəlilidirlər. Bu əlamətlər ortaya çıxdığı təqdirdə qiyamət də onların dərhal sonra olar. Əhli sünnə, Peyğəmbər -sallahu əleyhi və səlləmdən gəldiyi şəkildə bu əlamətlərə inanarlar. Bəziləri:
Mehdinin ortaya çıxması, Mehdinin adı Məhəmməd b. Abdullah olub, Peyğəmbər -sallallahu əleyhi və səlləmin Əhli beytindəndir. O şərq tərəfindən ortaya çıxacaq, yeddi il hökmdarlıq edəcək. Əvvəllər zülm və haqsızlıqla dolub daşan yer üzünü ədalətlə dolduracaq. Ümmət onun dövründə heç bir şəkildə görmədiyi nemətlərə qovuşacaq. Yer bitkilərini, məhsullarını çıxardacaq, səma yağış yağdıracaq, mal saysız hesabsız olaraq veriləcək.
Məsih, Dəccalın ortaya çıxması, Məryəm oğulu İsa Məsih -əleyhissalamın Şamın şərq tərəfində əl-Menaretu'l-Beyda'nın yaxınlarında enməsi, İsa Məsih, Məhəmməd -sallallahu əleyhi və səlləmin şəriəti ilə hökm edən və onunla əməl edən biri olaraq enəcək, Dəccalı öldürəcək və yer üzündə İslam ilə hökm edəcək. O haqq üzrə döyüşən və Dəccal ilə döyüşmək üzrə toplanmış olan köməyə məzhər (Taife-i Mənsura) seqmentin üzərinə enəcək, namazın qılınacağı vaxt enəcəyi zaman da bu seqmentin komandiri arxasında namaz qılacaq.
Ye'cuc ilə Me'cuc'un çıxması, biri şərqdə, biri qərbdə, biri də Ərəb yarımadasında üç quru parçasının yerin dibinə keçməsi, Duxan (duman)ın çıxması, günəşin qərbdən doğulması, Dabbetu'l-arz'ın çıxıb insanlarla danışması və insanları önünə qatıb sürəcək böyük bir atəşin ortaya çıxması.
Əhli sünnə vəl-camaat Allah və Rəsulunun xəbər vermiş olduğu, ölümdən sonra ortaya çıxan bütün qeybi hadisələrə də inanarlar: Ölüm sekeratı, ölüm mələklərinin hazır olması, möminin Rəbbinə qovuşması səbəbindən sevinməsi, ölüm əsnasında şeytanın tapılması, ölüm əsnasında kafirin imanının qəbul edilməyişi, Bərzah aləmi, qəbir neməti, əzabı və fitnəsi (sualı), mələklərin sorğulaması, şəhidlərin Rəbləri nezdində diri olub ruzi verildirildikləri, bəxtiyar kəslərin ruhlarının nemət görüb, bədbəxt kəslərin ruhlarının isə əzab gördüklərinə inanılması kimi.
Əhli sünnə vəl-camaat ayrıca hayy və Qəyyim olan Allahın, həyatı və həyat sahiblərini yox edəcəyi böyük qiyamətin reallaşacağı günə də iman edərlər. Daha sonra uca Allah qulları təkrar dirildəcək, onları qəbirlərindən qaldıracaq, sonra da onları hesaba çəkmək üçün hüzurunda dayandıracaq.
Sura üfürülməsinə də iman edərlər. Sura iki dəfə üfürüləcək
Birincisi; Aləmin dəyişikliyə uğrayacağı və nizamının pozulacağı fəza (qorxu və dəhşət) üfürüşüdür. Varlıqların yox olması və huşsuz düşmələri ilə hər şeyin həlak olması bununla olacaq.
İkincisi isə öldükdən sonra dirilib qəbirlərdən qalxıb aləmlərin Rəbbinin hüzurunə dayanılmaq üzrə gəlinməsi üçün reallaşdırılacaq üfürüştür.
Öldükdən sonra dirilişə, qəbirlərdən qalxmağa, uca Allahın qəbirdəkiləri diriltdiyinə də iman edərlər. İnsanlar aləmlərin Rəbbinin hüzurunə çılpaq, paltarsız, sünnəsiz olaraq qalxarlar. Günəş onlara olduqca yaxınlaşacaq, kimisi ağızına qədər tərə gömüləcəq. İlk dirildiləcək və özü üçün yerin yarılaraq üzərindən açılacağı ilk adam Peyğəmbərimiz Məhəmməd -sallallahu əleyhi və səlləmdir.
O dəhşətli gündə insanlar ətrafa sovrulan çəyirtkələrmiş kimi tək bir anda qəbirlərindən çıxacaqlar, dəvətçiyə doğru sürətlicə qaçacaqlar. Hər bir hərəkət dinmiş olacaq, qorxunc səssizlik sanki hər kəsi örtəcək. O sırada əməl səhifələri yayılacaq, gizli gizli nə varsa ortaya çıxaracaq, üstü örtülü olan şeylər görünəcək, ürəklərdə gizlənən şeylər ortaya çıxacaq. Qiyamət günündə uca Allah arada bir tərcüməçi tapılmadan qulları ilə danışacaq, hər kəs özünün və atasının adıyla çağırılacaq.
Özündə qulların əməllərinin dartılacağı, iki kefesi olan Mizana, əməl dəftərlərinin açılmasına, kimisinin kitabını sağ tərəfindən, kimisinin sol tərəfindən ya da kürəyinin arxa tərəfindən götürəcəyinə də inanarlar.
Sırat isə cəhənnəm üzərində qurulmuş olacaq. Yaxşılar onun üzərindən keçəcək, günahkarların isə ayağı sürüşəcək.
Cənnət ilə cəhənnəm yaradılmışlar, bu an da vardırlar, əbədi olaraq yox olmazlar. Cənnət muvahhid və təqva sahibləri möminlərin yurdu, cəhənnəm isə müşrik, yəhudi, xristian, münafiq, inkarçı, bütpərəst və kafirlər ilə günahkarların yurdudur. Günahkarların atəşinin sonu gələcəkdir, kafirlərin atəşi isə bitməyəcək, sonu gəlməyəcək. Cənnət əbədi olaraq yox olmayacaq. Allah hər ikisini də məxluqatdan əvvəl yaratmışdır.
Məhəmməd -sallallahu əleyhi və səlləmin ümmətinin qiyamət günündə hesaba çəkiləcək ilk ümmət olduğuna, cənnətə girəcək ilk ümmət olduğuna, cənnətliklərin yarısını onların təşkil edəcəklərinə, onlardan yetmişbin adamın hesabsız olaraq cənnətə girəcəklərinə də inanarlar.
Muvahhidlerin əbədi olaraq cəhənnəmdə qalmayacaqlarına inanarlar. Bunlar isə Allaha ortaq qaçmaq xaricində işləmiş olduqları bəzi masiyetler səbəbindən, cəhənnəmə girmiş olan kəslərdir. Çünki cəhənnəmdən çıxmamaq üzrə, cəhənnəmdə əbədi qalacaq olanlar müşriklərdir.
Peyğəmbər -sallallahu əleyhi və səlləmin Havzının qiyamət gününün Arasat"ında tapılacağına da inanarlar. Bu Havzın suyu süddən daha ağ, baldan daha şirindir. Qoxusu müşkdən gözəldir, kablarının sayı səmadakı ulduzlar qədərdir. Eni bir aylıq, boyu bir aylıq məsafədir. Ondan bir dəfə içən, bir daha əbədi olaraq susamayacaq. Ancaq din haqqında bidətlər ortaya qoyanlar bundan məhrum ediləcəklər. Peyğəmbər -sallallahu əleyhi və səlləm- belə buyurmuşdur: "Mənim havzım bir aylıq məsafə qədərdir. Suyu süddən ağdır, qoxusu müşkdən xoşdur. Üzərindəki testilər səmanın ulduzları kimidir, ondan bir dəfə içən bir daha əbədi olaraq susamaz." (Buxari)
Yenə belə buyurmaqdadır: "Sizdən əvvəl Hövzə gedəcək olan mən olacağam. Mənim yanıma gələcək olan oradan içər, oradan bir dəfə içən də əbədi olaraq susamayacaq. Mənim yanıma mənim özlərini tanışım, özlərinin də məni tanışları bəzi kəslər də gələcək, sonra mənimlə onlar arasına maneə qoyulacaq." Bir rəvayətdə də belə deyilməkdədir: "Mən: Onlar bəndəndir deyəcəyəm, mənə: Sən, səndən sonra nələr uydurub, ortaya çıxardıqlarını bilmirsən deyiləcək, bu səfər mən də: Məndən sonra dəyişikliklər ortaya qoyanlar məndən uzaq olsunlar, məndən uzaq olsunlar deyəcəyəm." (Buxari)
Peyğəmbərimizin şəfaətinə və Mövqe-i Mahmudun ona aid olduğuna da iman edərlər. O həm Mevkıfda olan kəslər arasında hökm verilmək üzrə şəfaət edəcək, həm də cənnət əhlinin cənnətə girmələri üçün şəfaətdə olacaq. Rəsulullah -sallallahu əleyhi və səlləm- da cənnətə girəcək ilk adamdır. Əmisi Əbu Talibə də əzabının yüngülləşdirilməsi üçün şəfaətdə olacaq.
Bu üç şəfaət Peyğəmbər -sallahu əleyhi və səlləmə məxsusdur. Ondan başqa heç bir kimsənin bu cür bir şəfaəti yoxdur.
Peyğəmbər -sallallahu əleyhi və səlləmin cənnətə girmiş ümmətindən bəzi kəslərinin dərəcələrinin daha yüksək dərəcələrə çıxardılması üçün də şəfaəti olacaq. Cənnətə hesabsız girmiş, ümmətindən bir seqmentə də şəfaətdə tapılacaq.
Yenə O -sallallahu əleyhi və səlləm- yaxşılıqları ilə pislikləri bir-birinə bərabər vəziyyətdə olan kəslərə cənnətə girmələri üçün şəfaətdə tapılacağı kimi, cəhənnəmə aparılmaları əmr edilmiş daha başqa kəslərin də oraya girməmələri üçün şəfaətdə tapılacaq.

Ümmətindən əzabı layiq olmuş kəslərə əzablarının yüngülləşdirilməsi, muvahhid günahkarların cəhənnəmdən çıxardılması üçün də şəfaət edəcək və onun şəfaəti ilə cənnətə girəcəklər.
Bu şəfaətlərdə isə mələklər, peyğəmbərlər, şəhidlər, sıddiklar, salehlər və möminlər də onunla ortaqdırlar. (Yəni onların da bu növdən şəfaətləri olacaq.) Sonra uca Allah cəhənnəm atəşindən hər hansı bir şəfaət ilə deyil də öz lütf və rəhməti ilə bəzi kəsləri də çıxardacaq. Kafirlər üçün isə şəfaət haqqında danışılan olmayacaq. Çünki uca Allah belə buyurmaqdadır: "Artık şəfaət edənlərin şəfaəti onlara fayda verməz." (əl-Muddəssir, 74/48)
Peyğəmbər -sallallahu əleyhi və səlləmin bu buyruğunda da ifadə etdiyi üzrə qiyamət günündə möminin əməli də özünə şəfaət edəcək: "Oruc və Quran qiyamət günündə qula şəfaət edəcəklər
Qiyamət günündə ölüm gətiriləcək və Peyğəmbər -sallallahu əleyhi və səlləmin bu buyruğunda xəbər verdiyi üzrə boğazlanılacaq:
"Cənnət əhli cənnətə, cəhənnəmliklər də cəhənnəmə girdikdən sonra ölüm gətiriləcək və nəhayət cənnət ilə cəhənnəm arasında buraxılacaq, sonra da kəsiləcək. Daha sonra bir münadi belə səslənəcək: Ey cənnətliklər! Artıq ölüm yoxdur və ey cəhənnəmliklər artıq ölüm yoxdur. Bunun üzərinə cənnətliklərin sevinclərinə sevinc qatılar, cəhənnəmliklərin kədərlərinə də kədər qatılar." (Müslim)