Bidətçiliyə Hükmetmek
Şeyx Məhəmməd Bazemul
Tərcümə: Əbu Muaz
Sual: "Şeyximiz,
Allah sizə lütf etsin, sizə və elminizə bərəkət versin. Bir sualım var. İki
alim cerh etmə, bid'ətlə ittiham və çəkindirmə barəsində ixtilaf etdiyində çəkindirməyi
bidətlə ittihama çevirən qeyd nədir? Sələfi bir kimsənin fikirlərdən birini seçən
qardaşlarına qarşı rəftarı necə olmalıdır?
Cavab: Sualda cerh etmə (tecrih), bid'ətçiliklə
günahlandırma (tebdi') və çəkindirmə (tahzir) sözləri zikr edilməkdədir.
Tecrih; cerh etməkdən gəlir.
Bu adamın dindəki ədaləti və ya yaddaşı barəsində tənqid olunmasıdır. Hər
tecrih (cerh etmə) tebdi' (bid'ətçiliklə günahlandırma) demək deyil. Lakin hər
tebdi' bir cerh etmədir.
Bir kimsəni bid'ətindən
ötəri bid'ətçiliklə günahlandırmaq vəziyyətlərə görə fərqlidir:
Bəzən bir sözü və ya
bir hərəkəti bid'ət olmaqla xarakterizə edir və o zaman özünün çıxardığı və ya
işlədiyi bid'ətdən ötəri ona bid'ət sahibi deyilər.
Bəzən də şəxsin özü bid'ət
ilə xarakterizə edir və ona "Mubtedi': bid'ətçi" deyilər. Bu da özünə
hüccet qoyulub inad etməsi və hevasına uyğun gəlib haqqa dönməməsi halında
olar. Bu kimsə heva və bid'ət əhlidir.
Tahzir; bir şəxsdən,
bir məsələdən, bir hökmdən, bir üslubdan və ya bir fikirdən çəkindirmək deməkdir.
Şəxsin cerh edilmiş bir bid'ətçi olması lazım deyil. Bu mövzuda adama yumşaq və
ya şiddətli yaxud təcili olaraq çəkindirmə edilə bilər. Adamın sözündə çox
istifadə etdiyi bir ibare ələ alınaraq çəkindirilə bilər və ya onun bid'ət və
ya pozğunluğundan çəkindirilə bilər.
Elm tələbəsinin bir şəxs
haqqında vəziyyətin həqiqətini öyrənmək üçün bir alimə və ya özündən daha yaxşı
bilən birinə müraciət etməsi lazımdır.
Alimlər bu mövzuda şəxsin
vəziyyəti haqqındakı öz məlumatlarına görə ixtilaf edə bilərlər, o adamın vəziyyətindən
xəbərdar olmağa bilərlər. Bu insanlar haqqındakı məlumata görə dəyişiklik ərz
edə bilər.
Buna görə sual sahibinə
nəsihətim; sözün sahibi olan alimə müraciət etməsi və davamlı olaraq tesebbütte
tapılmasıdır. (Sözün sahibi olan alimin özündən soruşmasıdır.) Bu məsələlərdəki
ixtilafı qaldırmaq üçün ən uyğun yol budur.
Elm tələbəsi bu məsələlərdə
elm əhlinə tabe olmalıdır. Ən salamatlıqlısı budur. Öz başına tələsik edib vəziyyət
almamalıdır. Bu mövzunu istiqamətləndirə bildiyi qədəriylə alimlərə buraxmalıdır.
Allah'dan hər kəs üçün
müvəffəqiyyət və düzgünlük diləyirəm.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder