Münafiq İttihamı Təkfirçilik midir?‏

Münafiq İttihamı Təkfirçilik midir?‏

Əgər bir kimsə, üzərində münafiqlik əlamətlərini açıqca daşıyırsa, vəziyyəti eynilə döyüş əsnasında möminlərə etiraz etmək üzrə irtidat edənlərin vəziyyətinə bənzər. Bu kimsə möminləri arxadan vurmaq surətiylə düşmənlərin yığışmasını və möminlərin də dağılmasını istər və bunu təmin edər, sonra da onlara: "Əgər biz bir döyüşün varlığını bilsəydik, qətiliklə sizə xəbərdar etdik, sizə bağlı qalardıq." deyərlər. Lakin müşriklərin üstün gəlmələri vəziyyətində dərhal onlara qatılarlar və onlarla birlikdə hərəkət edərlər. Müsəlmanların üstün gəlmələri vəziyyətində isə, bu dəfə müsəlmanlardan yana rəftar qoyarlar.

Münafiqlər kimi zamanlarda müşrikləri tərifləyərlər, möminləri buraxıb onlara vəlayət səlahiyyəti verər, onları sevər və onlara dəstək verərlər. İşdə bu və bənzəri xüsusiyyətlər uca Allahın izah etmiş olduğu münafiqlərə bağlı əlamətlərdir. Bu səbəbdən vəziyyətləri buna uyğun gələn və belə bir vəziyyət sərgiləyənlərə mütləq mənada münafiq və bu əlamətlərə də nifaq əlamətləri deyilir.

Necə ki səhabələr də -Allah özlərindən razı olsun- de əksəriyyətlə bunu  edirdilər.

Huzeyfe radıyallahu ənh belə deyir: "Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləm'in hələ həyatda olduğu dövrdə adam bir söz danışardı, bu danışdığı söz səbəbiylə münafiq olardı." Hətta Avf b. Malik, bu çirkin sözü danışana, sırf buna görə belə deyərdi: "Yalan danışdın. Çünki sən münafiqsən"

Əbu Nuaym Sifətin-Nifaqda (nömrə 126) səhih isnad ilə rəvayət edir: "Biri Huzeyfe radıyallahu ənh'ə münafiq kimdir?" deyə soruşdu. Dedi ki: "İslamı dilə gətirən, amma onunla əməl etməyən kimsədir."

Yenə Huzeyfe radıyallahu ənh belə demişdir: "İndiki munafıklar daha şərlidir. Çünki Nəbi sallallahu əleyhi və səlləm zamanında gizlənirdilər, indi açıqdan münafiqlik edirlər" (Baxın.: əl-Muhalla (11/225)

Bu rəvayətdə xüsusilə: "İndi açıqdan münafiqlik edirlər sözü", onların küfr hərəkətlərini işlədikləri halda Müsəlman olduqlarını söyləmələrinə dəlildir.

Eyni şəkildə Ömər radıyallahu ənh də, Hatıb radıyallahu ənh hekayəsində belə demişdi: "Ey Allahın Rəsulu! Burax məni də bu münafiqin boyunu vurum." Başqa bir rəvayətdə isə: "Burax məni də, boyunu vurum. Çünki o münafiqdir."

Bu mövzuda Rəsulullah sallallahu əleyhi əleyhi və səlləm O'nun yanıldığını söyləməsinə baxmayaraq bu ittihamından ötəri Ömər radıyallahu ənh'i cəzalandırmadı. Çünki görünən əlamətlər bunu göstərirdi.

İşdə bu və bunun kimi bir çox nümunə vardır. Eyni şəkildə Useyd b. Hudayr radıyallahu ənh, Sad b. Ubade radıyallahu ənh'ə: "Yalan danışdın, ancaq sən münafiqsən və munafıklar adına mucadələ edirsən" demişdi (Buxari 2661) Muslim (2770)

Bu vaxt bilinməsi lazım olan bir xüsus da budur: Gərək görünüş baxımından münafiq olanlara, gərəksə münafiqliyini gizləyənlərə mütləq mənada nifaq ya da münafiq damğası vurmaq caizdir. Buna görə, həqiqətən münafiq olmadığı halda nifaq əlamətlərini üzərində daşıyanlara da münafiq adı verilə bilər.

Bu növdən bəzi xüsusları səhvən işləyən, bunun fərqində olmayan ya da hər hansı bir şəkildə və məqsədlə söyləməsi səbəbiylə, münafiq olmaqdan çıxan bir kimsəyə mütləq mənada münafiq deyilməsi vəziyyətində, buna kimsə qarşı çıxa bilməz.

Useyd b. Hudayr radıyallahu ənh'in Sad b. Ubade radıyallahu ənhə 'münafiq' deməsi üzərinə Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləm'in buna qarşı Useyd b. Hudayra bir şey deməyib, onu  xəbərdar etməməsi buna nümunədir.

Bilindiyi kimi bu səhabə yəni Sad b. Ubade radıyallahu ənh münafiq deyildi. Belə olmamasına baxmayaraq Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm "O münafiq deyil' növündən bir şey söyləməmişdir.

Belə bir vəziyyətdə sükut edilməsi, o kimsənin münafiq olduğunu göstərməyə bilər. Ancaq davamlı bir oraya, bir bura gedib gələn, nə müsəlmanlarla nə də müşriklərlə tam birlikdəliyi olmayan kimsə qətiliklə münafiqdir. Heva və həvəsiylə hərəkət edən kəslərə isə, mütləq mənada münafiq adını vermək caiz deyildir. Dünyəvi məsələlərdə aralarında olan düşmənlik üzündən və ya sırf hirsliliyi səbəbiylə ya da bəzi məsələlərdə sürüb gedən fərqli düşüncələrə sahib olmaları səbəbiylə bir Müsəlmana mütləq mənada yəni kafir olduğunu nəzərdə tutaraq münafiq demənin caiz olmayacağı məlumdur.

Sələf, bid'ət əhlini və bid'ət əhlinə yaxınlıq göstərənləri münafiq olaraq xarakterizə etmişdir. Daha əvvəl bu mövzuyla əlaqədar bir çox nəqllər köçürmüşdüm.

Münafiq ittihamının təkfirdən başqa olduğunu göstərən xüsuslardan biri də, adamın özünün münafiq olduğunu söyləməsi caiz ikən, kafir olduğunu söyləməsinin caiz olmamasıdır.

Burayde radıyallahu ənh'dən: Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm belə buyurdu: "Kim özünün İslamdan bəri olduğuna sadiq olaraq and içsə bir daha İslama salamatlıqla dönə bilməz. Kim də bunu yalançı olaraq söyləsə o dediyi kimi (İslamdan bəri)dir." Səhihdir. Hakim (4/332) Əbu Davud (3258) İbn Macə (2100) Nəsəi (3772) Əhməd (5/355) Beyhaki (10/30) Bezzar (10/292)

Halbuki Hanzala radıyallahu ənh "Hanzala münafiq oldu" demişdir. Hekayə məşhur və məlumdur. Yenə Əbdürrəhman b. Avf və Ömər b. əl-Hattab radıyallahu ənh özləri adına nifaqdan qorxmuşlar.

Əsrimizin cahil dəvətçilərinin zehinlərində və dillərində münafiq, kafir və mürtəd terminləri bir-birinə qarışmışdır. Bəzən münafiqi mürtəd elan edərək (Sufiləri ümumiyyətlə müşrik sayanlar və Müsəlmanlıq iddiasında olan idarəçiləri təkfir edənlər kimi) Xaricilərlə ittifaq edənləri, bəzən Müsəlmanda əsla nifaq olmayacağını, bu səbəbdən nifaq xüsusiyyətlərinə sahib olanı münafiq deyə xarakterizə etməyi xaricilik olaraq görərək Mürcie ilə ittifaq edənləri görərik. Bəzən də əməli nifaq və etiqadı nifaq bir-birinə qarışar.

Bu məsələlərin bir az olsun Işıqlanması üçün bunları izah etməmiz lazımdır:

1- Hər münafiq kafir deyildir. Bəzi nifaq xüsusiyyətləri, imanla uyğun gəlməyən yalan, sözdə dayanmamaq, əmanətə xəyanət etmək, sevgidə və düşmənlikdə həddindən artıqlıq edərək haqqın xaricinə daşmaq kimi hərəkətlərdə baş verməkdir. Bunlar əməli yaxud əxlaqi nifaqdır. Bu kəslər Allah indinde də, insanlar qatında da müsəlman qalmış ola bilərlər. Bunun nifaqla xarakterizə edilməsi, sözlə hərəkətin əsassızlığı səbəbiylədir.

2- Bəzi münafiqlər Allah qatında kafirdir, lakin insanlar nəzərində müsəlman hökmü daşıyarlar. Tövhid sözünü söylədiyi və ya müsəlman olduğunu iddia etdiyi halda bilərək, qəsdən küfr və şirk hərəkətlərində olanlar belədir. Abdullah b. Ubey b. Selul kimi. Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm sanksiya sahibi bir qazı tərəfindən hüccet iqaməsi ilə ürəklərindəki küfrün ortaya çıxması xaricində bunların öldürülməsini qadağan etmişdir. Allahın endirdiyindən başqasıyla hökm etdikləri, demokratiya nizamlarını izlədikləri halda müsəlman olduqlarını iddia edənlər bu sinifdəndir. Yenə la ilahə illəllah dedikləri halda özlərinə təbliğ edilən hüccete baxmayaraq namaz qılmayanlar, şirk qoşmağa davam edən sufilər də bu sinifdədirlər. Cehmi, Rafızi taifeleri də belədir. Bunlardan bir çoxunun Allah qatında kafir olduqlarına dair qüvvətli zənnlərimiz, hətta yəqinimiz olsa dahi, onlar müsəlman olduqlarını iddia etdikləri müddətcə və istitabe edib hökmü tətbiq edəcək səlahiyyətli İslam Qazısı olmadığı müddətcə onlara ancaq münafiq rəftarı edə bilərik.

Ubeydullah b. Adiy b. əl-Xiyar radıyallahu ənh'dən: "Ənsardan biri özünə (belə bir hadisə) izah etdi: Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm oturarkən bir adam yanına gəldi və münafiqlərdən birini öldürmək üçün gizlicə icazə istədi. Nəbi sallallahu əleyhi və səlləm səsini yüksəldərək belə dedi: "Allahdan başqa ilah olmadığına şahidlik etmirmi?" Adam: "Bəli ey Allahın Rəsulu! Ancaq bu şahidlik deyil." "Məhəmmədin Allah Rəsulu olduğuna şahidlik etmirmi?" deyə soruşdu. Adam: "Bəli ey Allahın Rəsulu! Ancaq bu (həqiqi) şahidlik deyil" dedi. Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm: "Namaz qılmır mı?" dedi. Adam: "Bəli ey Allahın Rəsulu! Ancaq bu namaz deyil" dəyincə Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm belə buyurdu: "İşdə bu kəslərə toxunmağı Allah mənə qadağan etdi." Səhihdir. Əhməd (5/432, 433) Malik (1/171) Şafii (1/13)

Evs radıyallahu ənh'dən: "Sakif heyətiylə birlikdə Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləm'in yanına gəldim. Bir çadırda otururduq. Bir müddət sonra mən və Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm xaricindəki hər kəs qalxıb getdi. Bir adam Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləm'in yanına girdi və gizlicə bir şeylər söylədi. Nəbi sallallahu əleyhi və səlləm: "Get və onu öldür!" dedi. Adam dönüb gedərkən yanına çağırdı və: "O adam 'Allahdan başqa ilah olmadığına şahidlik etmirmi?" deyə soruşdu. Adam: "Bəli şahidlik edir, amma qorunmaq üçün söyləyir" dedi. Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm: "Onu buraxın (öldürməyin)! İnsanlarla La ilahə illəllah' dəyənə qədər mübarizə etməklə əmr olundum. Bunu qəbul etsələr işdə o zaman (hüquqi cəza xaricində) canlarının və mallarının toxunulmazlığı vardır." Məhəmməd b. Cəfər dedi ki: "Şöbəyə soruşdum: "Hədisdə; "O adam 'Allahdan başqa ilah olmadığına və mənim Allah Rəsulu olduğuma şahidlik etmirmi?" şəklində (risalət cümləsi) keçmirmi?" O da: "Olduğunu zənn edirəm, (ancaq) tam bilməyirəm" dedi." Səhihdir. Əhməd (4/8, 9) Nəsəi (7/80) Darimi (2/218)

3- Mürtəd; İslam dinindən çıxdığını söz və ya hərəkətiylə elan edərək başqa bir dinə keçən yaxud dinsizliyi seçən yaxud sanksiya sahibi qazı tərəfindən hüccet iqaməsi edilərək mürtəd olduğu elan edilən və ölümünə hökm edilən kimsədir. Fiqh kitablarında özlərinə cəhalətin üzr olmadığı zikr edilən sinif də bunlardır. İslam dinindən başqa bir dinə mənsub olan üçün şübhəsiz cəhalət üzr deyildir. Allah qatında üzrlü olsa dahi, insanlar nəzərində üzrlü deyil. Təkfir edilmələri vacib olanlar bu kəslərdir. Cəhalətin təkfirə mane olması ancaq əslən Müsəlman sayılan kimsə haqqındadır.

Son əsrlərdə uzun zamandır İslam Dəvətçisi yaxud Sələfi dəvətçi olaraq bilinən bir çox kimsənin dəhşətli səhvlər içində olduğuna xəbərdar etmək zəruridir. Səadiyənin məşhur üləmasından bir çox kimsə dahi batil bir tətbiq içindədirlər. Türkiyədə və Avropada sələfilik dəvəti gətirdiklərini iddia edən bir çox kimsə də xarici əqidəsiylə dirsək təması halındadırlar. Hər nə qədər onlar "səhv edən qardaşlarımız" olsalar da, Xaricilər yer üzündəki ən şərli birlikdir. Onlara bənzəməkdən teberri etmək lazımdır. İslamda qardaşlarımız olsalar da, eyni menhec üzərində olduğumuz "xüsusi qardaşlıq bağıyla qardaşlarımız" yəni dostlarımız deyildirlər.

Necə ki bizlər bid'ət təriqətlərini təkfir etmərik, istəsək də istəməsək də islam dininə mənsub hər kəs dində qardaşımızdır. Lakin bid'ət əhlinə "qardaşım" deyə bilmərik. Çünki insanlara anlayacağı dildən xitab etməklə əmr olunduq. Qardaş sözü dost mənasında istifadə edilməkdədir və bid'ət əhlinə dost olmaq münafiqlikdir. Bid'ət əhlinə xitab olaraq"Qardaşım deyilsən" demənin təkfirçilik olduğunu önə sürənlər ancaq bulanıq suda ovlanmağa çalışan, haqq ilə batili daha çox qarışdırmağı arzulayan xəbis məqsədli əxlaq füqəralarıdır.